Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 81

31
þetta kölluðu þeir hlaut ok hlautbolla. Hlautinu skyldi dreifa yfir
raenn ok fé, en fé þat sem þar var gefit til skyldi hafa til mann-
fagnaðar, þá er blótveizlur eru hafðar. En mönnum er þeir blót-
uðu skyldi steypa ofan í fen þat, er úti var hjá dyrunum; þat köll-
uðu þeir blótkeldu“. það verðr eigi séð af þessari lýsingu, hvort
hof þetta hefir verið alt af timbri gjört, eða torfhús. þó þykir
mér hið síðara líklegra. þar sem talað er um, að hofið hafi alt verið
gluggað, þá er líklegt, að hofið hafi verið bygt á sama hátt sem
hinir fornu skálar, þannig að skot hafi verið umhverfis í hofinu,
enn gluggaröðin fyrir ofan skotið fyrir neðan þakbrúnina. Njáls-
saga segir t. d. um skála Gunnars, að gluggar hafi verið hjá brún-
ásum, nl. fyrir ofan skotið, þvíað Gunnar sá, þegar austmaðrinn
gekk eftir útbyggingunni og kyrtilinn bar við gluggann. þar af
sést, að hér var skot umhverfis skálann, og er líklegt, að lík bygg-
ing hafi verið á höfuðhofunum, þvíað aðalhúsið var haft fyrir veizlu-
skála og þar sem enn fremr er talað um, að hof þetta hafi verið
tjaldað, eins og skálarnir vóru. Hér lítr út fyrir, að stallr hafi ver-
ið í afhúsinu, þar sem goðin stóðu á, og þar fyrir framan aftr sá
stallr, sem þiljaðr var ofan með járni, og sem bæði hlautbollinn
stóð áog hinn vígði eldr; þar lá og hringrinn. Eg hygg, að þessir
hlautbollar eða blótbollar, sem á stallinum stóðu, hafi eigi þurft að vera
ákaflega stórir, enn einungis hafiíþá verið látið nokkuð af blóði fórnar-
dýranna, og því einungis dreypt sem helgitákni bæði á þá hluti, sem
helga skyldi, og sömuleiðis menn, eigi þannig, að þetta hafi verið mak-
að í fórnarblóðinu, heldr því að eins lítilfjörlega stökt á það, sem helga
skyldi. Eg hygg, að öllu því blóði fórnardýranna, sem eigi var brúk-
aðíhofið, hafi verið steypt í blótkelduna, sem oftast er nefnd við hvert
hof; til annars gat hún ekki verið brúkuð, þvíað mannblót munu víst
hafa verið mjög sjaldgæt hér á íslandi; þau eru að eins nefnd á
einum stað, nefnil. þegar kristni var lögtek.in, þá er heiðingjar ætl-
uðu að fórnfœra mönnum, enn slík vandræði, sem þar var um að
rœða fyrir heiðingja, höfðu líka aldrei komið fyrir. Um mannblót
er oft talað í öðrum löndum, og getr það verið orsök til þess, að
menn hafi ímyndað sér þau tíðari á íslandi, enn þau í raun og veru
vóru. Hafi mannblót verið tíðkuð hér á landi, þá má vel vera, að
menn hafi verið kœfðir í þessum blótkeldum. Samt talar Kristni-
saga við þetta eina tœkifœri um að hrinda þeim fyrir björg, sem
blóta skyldi, enn það getr verið af því, að á þingvelli var ekkert
hof, svo menn viti til eða geti leitt hinar minstu líkur að. Fórn-
ardýrin vóru eigi kœfð 1 keldunni, þvíað nokkuð af blóði þeirra
var, eins og áðr er sagt, haft til helgitákna. Hefði dýrin verið
kœfð, gat ekki verið að tala um blóð úr þeim; blótkeldan gat því
eigi verið höfð til annars enn að hella í hana blóði fórnardýranna,
sem eigi þurfti að brúka til helgihaldsins, þvíað hvergi er þess getið í
6