Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 83

83
þótt það væri í kristni, taldi Ölver af Eggju Ólafi konungi trú um,
að bœndr hefði haft langa samdrykkju, sem jólaveizlu, enn sem í
rauninni var blótveizla, þó að konungrinn ætti eigi að vita það. þar
sem getið er um að sœfa fórnardýrin, sem síðar verðr talað um,
þá er það eigi ólíklegt, að þau ein af dýrunum hafi sœfð verið,
sem blóðið úr var haft til hlautanna, enn annar peningr höggvinn
niðr í blótkelduna. Eyrbyggjasaga, Leipzig 1864, bl. 610, lýsir mjög
greinilega hofinu í þórsnesi, og er sú lýsing betri enn lýsingin á
Kjalarnesshofinu að því leyti, að Eyrbyggjas. er einhver hin áreiðan-
legasta saga; hún segir: „Hann (þórólfr Mostrarskegg) setti bœ
mikinn við Hofsvág, er hann kallaði á Hofsstöðum; þar lét hann
reisa hof ok var þat mikit hús; vóru dyrr á hliðvegginum ok nær
öðrum endanum; þar fyrir innan stóðu öndugissúlurnar, ok vóru
þar í naglar; þeir hétu reginnaglar. þ>ar fyrir innan var frið-
staðr mikill. Innar af hofinu var hús í þá líking, sem nú er söng-
hús í kirkjum, ok stóð þar stalli á miðju gólfinu sem altari, ok lá
þar á hringr einn mótlauss, tvíeyringr, ok skyldi þar at sverja
eiða alla. þ>ann hring skyldi hofgoði hafa á hendi sér til allra
mannfunda. Á stallanum skyldi ok standa hleytbolli, ók þar í hleyt-
teinn, sem stökkull væri, ok skyldi þar stökkva með ór bollanum
blóði því, er hlaut var kallat; þat var þess konar blóð, er sœfð
vóru þau kvikendi, er goðunum var fórnat. Umhverfis stallann
var goðunum skipat í af húsinu. Til hofsins skyldu allir menn tolla
gjalda ok vera skyldir hofgoða til allra ferða, sem nú eru þing-
menn höfðingjum, en goði skyldi hofi upp halda af sjálfs síns kostn-
aði, svá at eigi hrörnaði, ok hafa inni blótveizlur“. Hið fyrsta,
sem hér er að athuga við lýsing þessa hofs er það, hvar önd-
vegissúlurnar hafi staðið í hofinu. Sumir vilja, ef til vill, skilja orð
sögunnar þannig, að öndvegissúlurnar hafi staðið rétt fyrir innan
dyrnar sín hvorum megin, enn eg skil söguna þannig, að öndveg-
issúlurnar hafi staðið sín hvorum megin við öndvegið, sem var á
miðjum langbekk þeim megin, sem ekki vóru dyrnar. Nafnið önd-
vegissúlur bendir á, að þær hafi staðið hjá öndveginu sín hvorum
megin. Bæði í þessu hofi og eins annars staðar í sögum, þar sem
talað er um öndvegi í skálum, er talað um „utar“ og „innar“ frá
öndveginu, þar sem höfðinginn sat. Eg hygg, að það hafi verið kallað
innar frá, sem var til hœgri hliðar höfðingjanum í öndveginu, og sem
var firr aðaldyrunum. í hofunum hygg eg að það hafi verið regla, að
hafa ætíð afhúsið í þeim enda hofsins, sem var hœgra megin við öndveg-
ið. Kemr þetta einnig mæta vel heim við blóthúsið á þ>yrli, þvíað þar
er afhúsið einmitt í þeim enda hússins, sem yrði hœgra megin við
þann stað, er öndvegið hefir hlotið að vera á. þ>að segir beinlínis í Eyr-
byggjasögu (bl. 5), að þ>ór hafi verið skorinn á annari öndvegissúlunni,
og líklega annar guð á hinni, ef ekki þ>ór á báðum; það hefir sjálfsagt
6*