Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 87

87
(bl. 286. nr. 337). Á hringnum Svíagrís mun og hafa verið myndað
svín; það má ráða af þessu. J>að er skýrt tekið fram, á hveija
guði heita skyldi, í Fms. II ió3: „Svá var heitit stofnat, at þeir
skyldi gefa fé ok þriggja sálda öl Frey, ef þeim gæfi til Svíþjóð-
ar, en J»ór eða Oðni, ef þá bæri aptr til íslands11. Landnámabók,
bl. 258, talar um hinn forna eið og ýmsa siðu, sem nefndir eru hér,
að því leyti sem til hofa og blóta kemr. í heiðni vóru þrjár blót-
veizlur ákveðnar á hverju ári, i vetrarbyrjun, um miðjan vetr, og
í sumarbyrjun. Heimskr., Chr. 1868, bl. g2e, segir: ,.f>á skyldi blóta í
móti vetri til árs, en at miðjum vetri blóta til gróðrar, hit þriðja
at sumri, ]>at var sigrhlót44. Hin fornu jól vóru í heiðni byrjuð
miðsvetrarnóttina, sbr. Heimskr. bls. g210 : „En áðr var jólahald hafit
liökunótt. þat var miðsvetrarnótt, ok haldin þriggja nátta jól“.
Eitt af því, sem sýnir, hvé mikinn átrúnað menn höfðu á blót-
um, er dœmi Lofts hins gaulverska. Flóamannasaga, Leipzig 1860,
bl. i242 : „Loptr fór utan et þriðja hvert sumar fyrir hönd þeirra
Flosa beggja móðurbróður síns, at blóta at hofi því er jporbjörn
móðurfaðir hans hafði varðveitt at Gaulum11.
Heimskringla, bl. 9510> segir nákvæmlega frá ýmsum siðum í
blótveizlum, þar sem hún talar um blótveizluna á Hlöðum: „Um
haustit at vetrnóttum var blótveizla á Hlöðum, ok sótti þar til kon-
ungr. Hann hafði jafnan fyrr verit vanr, ef hann var staddr þar
er blót váru, at matast í litlu húsi með fá menn; en bœndr töldu
at því, er hann sat eigi í hásæti sínu, þá er mestr var mannfagn-
aðr; sagði jarl, at hann skyldi eigi þá svá gera ; var ok svá, at kon-
ungr sat í hásæti sínu. En er hit fyrsta full var skenkt, þá mælti
Sigurðr jarl fyrir og signaði Oðni og drakk af horninu til konungs;
konungr tók við ok gerði krossmark yfir. þ>á mælti Kárr af Grýt-
ingi: Hví ferr konungr nú svá? vill hann eigi enn blóta? Sigurðr
jarl svarar: Konungr gerir svá sem þeir allir, er trúa á mátt sinn
ok megin, ok signa full sitt þór; hann gerði hamarsmark yfir, áðr
hann drakk. Var þá kyrt um kveldit. Eptir um daginn, ermenn
géngu til borða, þá þustu bœndr at konungi, sögðu at hann skyldi
eta þá hrossaslátr. Konungr vildi þat fyrir engan mun. f>á báðu þeir
hann drekka soðit; hann vildi þat eigi. pá báðu þeir hann eta
flotit; hann vildi þat ok eigi. Ok var þá búit við atgöngu. Sig-
urðr jarl vildi sætta þá ok bað þá hætta storminum ok bað hann
konung gína yfir ketilhödduna, er soðreykinn hafði lagt upp af
hrossaslátrinu, ok var smjörug haddan. pá gékk konungr til, ok
brá líndúk um hödduna ok gein yfir, ok gékk síðan til hásætis, ok
líkaði hvárigum vel“. Hér er talað um að signa fullið; var það fólg-
ið í því, að þegar t. d. drukkið var full þ>órs, þá var gjört hamarsmark
yfirhorninu. Hamarsmark þ>órs sést víða á fornum myndum. þ>egar
merki þetta er með fingrinum gjört yfir drykkjarkerið, líkist það nokkuð
■>