Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Page 33

33
II. Fornleifafuntlur á Húsafelli.
Á Húsafelli var nýlega bygt íveruhús og kjallari undir. Þá er
graflð var fyrir honum, varð á einum stað fyrir hvítleitt lag, svo
sem H/a al. langt, um 10 þml. breitt og frá 3 til 6 þml. þykt.
Þyktina var raunar ekki hægt að ákveða nákvæmlega, því hún var
mjög ójöfn, og að ofanverðu var þetta hvítleita efni moldarblandið.
Lengdin er aðeins talin eftir því, sem í ljós kom: En raunar gat
hún verið miklu meiri, því ekki var grafið fyrir annan endann.
Efnið var hreint í miðjunni, þar var það hvítt, mjúkt og næstum
þvalt. Því miður var það ekki hirt. Þykir einna líklegast, að búr-
hylla með smjörhnullungum á hafl þar orðið undir rústum, er bær-
inn hafi fallið, annaðhvort í landskjálfta ellegar hann hafi staðið
mannlaus eftir Svartadauða og fallið er viðhald vantaði.
III. Fornleifafundur í Kalmanstungu.
I sumar (1910) var grafið fyrir hlöðu i Kalmanstungu. Þar varð
á einum stað fyrir beinahrúga svo fúin, að beinin molnuðu er við
þau var komið, en sum voru orðin að mylsnu. Heillegastir voru
kjálkar með tönnum, eigi alllitlir. I þeim voru vigtennur. Eigi
þektu menn þá, en gátu til að þeir væru úr svíni. A öðrum stað í gröf-
inni varð fyrir hella mikil, svo sem íl/2 al. undir grassverði. Undir
henni var hlaðin þró, kringlótt, nál. U/4 al. í þvermál og rúml. 3/4
al. djúp. Svo var hellan breið, að hún tók út yfir þróna. Var þróin
alveg tóm. Undir henni var önnur hella, viðlíka breið og hin, og
undir þeirri hellu var önnur þró, hér um bil jöfn hinni að vídd og
dýpt. En hún var full af mold. Sú mold var í dekkra lagi. Þó
voru hér og hvar í henni ljósleitir blettir, eigi ólíkir beinamylsnu.
Undir þessari þró var beinharður malarbotn. Svo er þar alstaðar
hér um bil 3 al. undir grassverði.
Páli Þorsteinsson yngismaður á Húsafelli hefir skýrt mér frá
þessum fornleifum. Hann er greindur og vel að sér, og hann vann
bæði að kjallaragjörðinni á Húsafelli og hlöðugreftinum í Kal-
manstungu.
IV. Karlastaðir.
Þess er getið í Árbók Fornleifafélagsins 1893, bls. 77, að við
Kaldárbotna (upptök Kaldár) hjá Húsafelli í Hálsasveit hafi bær
verið fyrrum, er munnmæii telji Karlastaði, sem Lndn. nefnir II, 1,
sjáist þar bæjarrúst með fornri lögun, en þó græn og grænt kring-
5