Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Blaðsíða 38

38
þá. Þeir hafa hvorki riðið til Varmalækjar né Langholts, sem nú
eru næstu bæir, sinn á hvora hönd. Á þeim dögum hefir verið bær
í Kálfanesi, milli Fiókadalsár og Geirsár. Þangað áttu þeir ekki
langt úr leið og hefi eg hingað til talið vist að þar hafi þeir hlotið
að lýsa vígunum. En í sumar (1910) var mér sagt í Borgarfirði að
skamt frá Bæ væri eyðibýli, er héti að Reldura og væri sagt að
vígunum hefði þeir lýst þar. Fór eg því þangað og vildi sjá, hvort
þetta væri líklegt eftir afstöðu. Og svo vildi eg líka sjá rústirnar
sjálfar. Þær eru skamt norðaustur frá Bæ og næstum í leið fyrir
þeim Snorra. Er þar mýrlendi á milli og keldur í, sem bærinn hefir
verið kendur við. Á þeim dögum mun mýrin hafa verið þurt skóg-
land nema keldurnar, og þær þó varla jafnblautar og nú. Nú verður
að ríða dálítinn krók til að komast frá Bæ að rústum Keldna. Rúst-
irnar eru í mýrlendi og er það þegjandi vottur um, að þurlendara
hafi þar verið áður. Rústirnar eru glöggvar og eigi mjög niðursokn-
ar; enda mun jarðvegur ekki mjög djúpur. Eru rof skamt þaðan
og sést þar, að hann er grunnur. Bæjarrústin er græn og hygg
eg að hún hafi verið höfð fyrir stekk frá Bæ síðar. Þó hefir
rústunum eigi verið breytt Bæjarrústin liggur hérumbil frá
austri til vesturs og skiftist í tvær tóftir um miðgafl, sem ekkert er
fullyrðandi um dyr á. Breiddin er um 3 fðm. út á veggi. Þeir
eru þykkvir og þó mjög fallnir inn. Vestari tóftin er 4 fðm. löng
og dyr á vesturenda. Eystri tóftin er 6 fðm. löng og eru dyr á austurgafli.
Þar er suðurkampurinu áfastur við kringlótta tóft, sem er 3 fðm. í
þvermál. Hún hefir dyr mót suðri og aðrar gagnvart austurtóftar-
dyrunum. Ut úr ganginum milli þeirra eru útidyr mót norðri. Eigi
eru veggir hinnar kringlóttu tóftar alveg eins þykkvir og bæjarvegg-
irnir. Sunnanundir suðurvegg austurtóftarinnar lítur út fyrir að hafi
verið útbygging nokkur. Þaðan gengur svo veggur vesturmeð suð-
urvegg vesturtóftarinnnar. Eigi er hann nærri jafnþykkur bæjar-
veggnum. Milli þeirra verður mjó tóft sem mjaltakviar. Þessi granni
suðurveggur þeirrar tóftar heldur svo áfram, sem túngarður. Verð-
ur fyrst bugða nokkur á honum og gengur hann síðan í norðvestur,
þráðbeinn að kalla og nokkuð langur. Frá enda hans gengur þver-
garður í norðaustur. — Nokkrum föðmum fyrir austan hina kringl-
óttu tóft er önnur rúst, 8 fðm. löng, er liggur nál. frá norðri til suð-
urs. Hún hefir miðgafl með dyrum á 3 faðm. frá suðurenda, en
útidyr eru á noiðurenda. Kann það að hafa verið fjós og hlaða.
Austurkampur útidyranna heldur áfram til norðurs, sem túngarður,
jafnlangur hinum sem til norðvesturs gengur, og endar, eins og hann,
við norðaustur-þvergarðinn. Eigi er sá garður lengri en milli garð-
endanna beggja, og er hann túngarður fyrir norðurenda túnsins.