Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1910, Page 44

44
Á þrem stöðum eru ofurlitlir krossar höggnir í bergið. Þeir eru yngri,
það sést á því, að í þeim er sárið ekki upplitað: það er dekkra en
hellirinn er innan. — Satt er það líka, að í hellinum sést á einum
stað votta fyrir ókennilegu letri. En auðséð er hvernig á því er
háttur. Þar hefir einhver ætlað að grafa fangamark. En verkfærið,
sem hann hafði, — á að gizka vasahnífurinn hans, — hefir ekki
verið nógu hart til að vinna á hellisberginu. Því eru stafirnir
svo óglöggir, að þeir þekkjast ekki.
Þó hellirinn sé þannig á sig kominn, þá þykir mér þó betra að
hafa skoðað hann, því að: »betra er að vita rétt en hyggja rangt«.
Meðfram hafði eg líka annað erindi inn á Þórsmök í þetta sinn.
Mér var sagt að Jón gamli söðli vissi af bæjarrúst þar, á öðrum stað
en eg hafði komið. Og þá er til hans kom, kannaðist hann við það
og vísaði nákvæmlega á, hvar rústin væri, nfl. við Markarfljót við
Þröngarminnið að neðanverðu. Þar heita Hamraskógar. Eigi sagð-
ist hann raunar hafa komið að rústinni sjálfur, en hafa nákvæma
sögn annara fyrir sér. Veiktrúa var eg á þetta, enda hafði eg séð
þenna stað tilsýndar áður og sýnst þar vera þvernýpt berg ofan að
vatni. Samt fór eg þangað til þess að taka af allan efa. Og mér
hafði sýnst rétt: Eljótið liggur þar fast undir berginu, og eru þar
engar líkur til bæjarstæðis neinstaðar í nánd. Þó undírlendi hafi
óefað verið vestanfram með Þórsmörk í fornöld, þá hefir það naum-
ast náð svo langt inneftir, að á þessum stað hafi bær staðið á því.
Þar innfrá er Eljóts-farvegurinn takmarkaður af hömrum báðum
megin og eigi svo breiður, að líkur geti heitið til að undir-
lendið hafi náð þangað. Lítur helzt út fyrir, að það hafi
ekki náð öllu lengra enn skamt innfyrir Húsadalsmynnið. En
þaðan mun það hafa náð suður að Jöldusteini og verið sem fram-
hald af Langanesi inneftir.
Þessi ferð mín gefur því ekki tilefni til neinna breytinga á
því, sem eg hafði áður skrifað um Mörkina.
XV. Athugasemd um Holtsvað.
Svo segir í Orms þætti Stórólfssonar, 3 kap.: »Dúfþakr er maðr
nefndr, hann bjó á þeim bæ, er heitir í Holti, og er síðan kallat í
Dúfþak8holti«. Þenna stað vill Skúli bóndi Guðmundsson á Keldum
skilja svo, að því er hann hefir sagt mér, að bærinn hafi ekki verið
kendur við Dúfþak fyr enn löngu síðar, — svo löngu, að á þeim
tíma sem Njála var rituð hafi hann vanalega aðeins verið kallaður