Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1923, Page 65

65
Engihlíöarhreppur.
Svansgntnd. Svo í Fbrs. III (þrisvar) og IV, vafalaust réttara en
Svangrund.
Kúskerpi. Kúskerpi í Jb. 1696, A M., Johnsen og 1861 einnig
í manotalsbókum Húnav.s. 1733—1800; í matsbókinni Kófs e pi
Nafnið Kúskerpi verður að haldast, því ;*ð sannanii vam.i fyr ., að
annað sé réttara. Sjá að öðru leyti athugasemd við Kúskeipi í
Skagafirði
Úfagil. Svo í Fbrs. III (1391) og IX (1405 og 1536, í fyrra
bréfinu einnig Úva-). Úva- og Úfa- í Jb. 1696, A. M. (segir almennt
kallað Óagil) og í manntalsbókum Húnav.s. á fyrri hluta 18. aldar,
en síðar þar (á síðari hluta aldarinnar) Úlfagil, og svo upp frá því
alstaðar annarsstaðar (Johnsen, 1861 og matsbókin). Er það »leiðrétt-
ing« af réttri leið og Úfagil rétta nafnið, líklega dregið af fuglum
(úfum = fjallauglum, Strix bubo (Fritzner)).
Vesturá [Vestrárskarð]. í Fbrs. III 1391) Vestrarskarð eða
Vestrárskarð, A. M. hefur Vesturárskarð, en segir, að það sé al-
mennt nefnd Vesturá, og svo hefur síðan verið.
Litla Vatnsskarð [Ævarsskarð?J Jörð þessi nefnist að eins Vatns-
skarð í Jb. 1696, A. M. og manntalsbókum Húnavatnssýslu á 18.
öld, en Litla Vatnsskarð kemur ekki fyr en í byrjun 19. aldar,
vafalaust til greiningar á Vatnsskarði í Seiluhreppi í Skagafirði, er
sumir hafa nefnt Stóra Vatnsskarð. Þó nefnir Johnsen að eins Vatns-
skarð (ekki Litla Vatnsskarð). A. M. segir, að Vatnsskarð [síðar Litla
Vatnsskarð] sé ’/s úr heimajörðinni Móbergi, en síðar hefur það
orðið sérstök jörð. Á Móbergi bjó Véfreyður Ævarsson, en Ævar
faðir hans í Ævarsskarði, eða dó þar að minnsta kosti segir Ln.
(Hauksbók segir hann hafi andazt þar, en Sturlubók búið þar). Þetta
bæjarnafn Ævarsskarð er nú týnt fyrir ævalöngu, og hefur enginn
kunnað að segja, hvar það hafi verið1. En nærri liggur að ætla, að
í Signrðarrímum þögla. eptir Sigmund Helgason i Köldukinn á Ásum (f 1723),
segir skáldið í síðustu rimunni: »Endaði fræði að Efarsskarði | öðru nafni Strjúgs-
staðer.« Þetta er anðvitað rangt, því að Þorbjörn strúgur, launson Ævars, bjó á
Str(j)úgsstöðum. I dálitln ættatölusafni úr Húnavatnssýslu, ritnðu um 1880 (í minni
eign) stendur »Ævars forna garði« i svigum við Bólstaðarhlið, en vafalaust er það
að eins getgáta ritarans. En þetta tvennt sýnir, að Húnvetningar hafa verið að
spreyta sig á, hvar Ævarsekarð hið forna hafi verið. — I registrinu við Landnámu-
útg. Einns Jónssonar er Ævarsskarð talið skarðið milli Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslu (þ. e. Vatnsskarð), og samnefndur hær þar, en sú staðhæfing er algerlega röng.
Skarð þetta er opt nefnt bæði i Ln. og Sturl. og jafnan Vatnsskarð. Landnám Æv-
ars náði heldur ekki svo langt norður, því að Þorkell vingnir Skíðason nam »land
pxn Vatnsskarð allt og Svartárdal« (shr. Ln.).
ö