Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1964, Page 96

98
ÁRBÓK FORNLBIFAFÉLAGSINS
störf. Nokkrum árum síðar var stigið annað mikið framfaraspor
við votheysskapinn, þegar tekin var upp sú nýbreytni að láta hesta
og síðar dráttarvélar draga stararskrárana upp úr flögunum, í stað
þess að ýta þeim upp með hrífum, svo sem áður er sagt. Er nú
vaðið fram fyrir enda skárans með sterkan kaðal með stórri lykkju
á endanum og lykkjunni smeygt fyrir enda skárans, og hinn end-
inn á kaðlinum festur aftan í hest eða dráttarvél, sem síðan dregur
múgann í einu lagi upp á þurrkvöll.
Sef. Sefgrasið hefur háan sívalan stofn, misgildan, 3—7 mm í
þvermál, með mörgum liðum og svartan fræköngul efst. Stráin eru
hol innan og holin full af lofti, sem veldur því, að stráin fljóta upp
á yfirborð vatnsins, um leið og ljárinn sker þau sundur. Minnir
útlit sefstráanna talsvert á smækkaða mynd af bambusstöngum nema
liturinn, sem er dökkgrænn. I sumum sefflögum vaxa fíngerðar
greinar út úr aðalstofninum, líkt og trjágreinar, og er það klósef
kallað.
Sefið er skorið niðri í vatninu, eins nærri botni og hægt er.
Áður en slátturinn hefst, verður að laga til ljáinn, þannig að gera
hann alveg beinan fyrir eggina, því ef ekki er tekinn af ljánum
venjuleg vallbeygja, leitar oddurinn upp og stráin skerast við enda
hvers ljáfars upp undir eða jafnvel ofan við vatnsborð. Ekki má
ljáoddurinn heldur vera niðurbeygður, því þá leitar hann niður í
botn. Ef ljárinn er hinsvegar alveg beinn fyrir eggina, rennur
hann beint áfram og stráin skerast jafnneðarlega í hverju ljáfari.
Létt er að slá þar sem grasið er gisið, en mjög erfitt þar sem það
er þéttast. I gisnu sefi heldur sláttumaðurinn vinstri hendi um
orfið mitt á milli orfhæla, en hægri hendi milli neðri hæls og orf-
hólka. Séu stráin hinsvegar þétt, verður að halda vinstri hendi
um neðri orfhæl, en hægri hendi niður við orfhólka. Venjulega voru
fleiri en einn maður við sefsláttinn, jafnvel 4—5 í stórum sefflög-
um. Slegið var í hring utan um sefflöguna. Fór þá sá fyrir og
sló yzta hringinn, sem beztur var sefsláttumaður, og síðan hver á
eftir öðrum. Fyrsti hringurinn var að sjálfsögðu lengstur, og kom
það þó oft fyrir, að sá sem byrjaði og fór yzta og lengsta hringinn,
náði þeim, sem síðastur var, eftir 1—2 hringi, og varð þá sá aft-
asti að hleypa hinum á undan sér, og fyrir kom það, að sá sem
á undan var upphaflega fór fram úr öllum hinum og hafði þá
að nýju tekið forustuna, áður en slættinum lauk.
Að loknum slætti var vaðið í kringum fljótandi sefslægjuna með
þriggja punda fiskilínu, sem lögð var á jaðra slægjunnar, en annar