Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 94

94
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
lýsingarnar í máldaga Odds biskups. En auk þess sem þar segir frá
því, að jörðin hafi verið vel yfir eitt hundrað ár í eyði, þá er hér í
fyrsta og eina skipti skýrt frá dýrleika Jólgeirsstaða. Síðar meir er
aldrei á það minnzt einu orði. En sölvafjöruítakið skýtur upp koll-
inum löngu, löngu síðar. Það er athyglisvert, að þessi 20 hdr. er
nákvæmlega sama jarðarhundraðatalan og síðar var á Áshjáleig-
unum Hóli (Áshóli) og Seli, þá er þær koma fram úr skugganum
1709,32 eða 10 hdr hvor. En þær voru og eru báðar þar sem jörðin
og kirkjustaðurinn Jólgeirsstaðir voru áður.
Þó má eins vel vera, að þessi frásögn eigi ekki við það, heldur
sé hér sagt frá fyrsta mati á eyðieign, og var þá venjan að meta
eignina þriðjung af landverði hennar í fullri ábúð. Eftir því hefðu
Jólgeirsstaðir einhvern tíma átt að hafa verið 60 hdr. torfa. Er að
vísu ekki ólíklegt, að svo hafi verið í fyrstunni; meira að segja
fram um 1200.
Hér skal ekkert fullyrt um, hvor skilningurinn sé réttari. En
hvort heldur sem verið hefir, má Kolbeinn Pétursson eða minning
hans vel við una.
VI.
Þó það komi í rauninni ekki Jólgeirsstöðum við, heldur Áseign-
inni einni, er það ekki úr vegi að drepa á annað afrit af máldögum
Áskirkju.33 En þar segir, að Kolbeinn Pétursson hafi gefið Áskirkju
jörðina Geirólfsstaði. Eru ekki til annars staðar sagnir eða vís-
bending um jörð með þessu nafni á þessum slóðum. Of langc er
að fara austur í Skriðdal, til Geirólfsstaða þar. Ekki veit ég, hvort
Áskirkja í Fellum hefir nokkurn tíma átt þá jörð og ruglingur-
inn þaðan kominn. Magnús Már Lárusson hefir nú borið saman af
mikilli nákvæmni textana í DI VI, 322, og DI XII, 656, við textann
í DI VII, 41, sem fyrr er nefndur, og komizt að þeirri niðurstöðu,
að hinn síðarnefndi sé frumtextinn. Geirólfsstaðir sé því annað-
hvort mislestur eða misskrift. Verður það haft fyrir satt hér. —
En vera má, að þessi ruglingur hafi víðar haft áhrif. Ég minnist
þess, að á uppvaxtarárum mínum heyrði ég Jólgeirsstaði ýmist
nefnda Jórgeirsstaði eða Jórgilsstaði og vissi aldrei, hvað réttast
var.
Til gamans, og eins og utanmáls, má leggja saman jarðarhundruð
32 Jarðabók Á. M. og P. V., I, bls. 364—365.
33 DI XII, bls. 656.