Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 102

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 102
102 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS sýslumaður og rektor í Skálholti. Með honum féll í valinn síðasti einkaeigandi Ástorfunnar. Eftir dauða hans skiptist eignin milli erfingja hans, og síðan hafa margir átt hluta í henni. Á þetta er minnzt hér sakir þess, að hvergi er hægt að sjá, að við þessi fyrstu skipti á Ástorfunni hafi verið minnzt á jörðina Jólgeirsstaði í því sambandi og hún þess vegna ekki fallið í neinn arfahlutann sem sérstök eign. Fór hér eins og fyrr, að þessi svokallaða kirkju- eign, að því leyti sem hún var einhvers metin, þá var hún falin í heimajörðinni. Aldrei var hún talin hjáleiga frá Ási. IX. Það hefir jafnan verið sagt og byggt á ummælum, sem gengið hafa kvnslóð fram af kvnslóð á þessum slóðum, að Áshjáleigan Sel hafi orðið til á bann hátt, að hinir fornu Ásmenn hafi haft þar í seli. Jólíreirsstaðir hafa að vísu getað haft þar í seli áður, sama gat kvíabóhð verið. en um stöðulinn er ekki vitað. Hins vegar mátti það vera vel ráðið að hafa selstöð í Seli, meðan verið var að leggja Jólgeirsstaði niður sem sérstakt býli, en leigja það síðan út sem fullkomna hjáleigu. Síðar meir var handhægt að kenna uppblæstri, þótt hann í rauninni skinti engu máli, um það að jörðin var í eyði, og kom sér þá vel. að hún var ekki við alfaraveg. Hins vegar gat verið notalegt að láta hiáleigubændurna, nágrannana vita, að Jól- geirsstaðir væru eign kirkjunnar. Það er auðsætt, að þeir Ásmenn hafa knnnað að halda á sínu. Af einhverjum ástæðum hafa þeir ekki viliað láta það heita svo, að þeir flyttu Jólgeirsstaðabæinn að Seli ocr gamla nafnið héldist. En fyrir bragðið verða Jólgeirs- staðir ekki nema nafnið tómt, eða ef til vill er réttara að segja, að þeir hafi aðeins verið daufur skuggi af fornu skinulagi, jarð- eignaskintinoru á ef til vill töluvert stærra svæði en Ástorfan var, sem nú er löngu glevmd og týnd og engar menjar finnast um aðrar. Árið 1709 var Ástorfan talin eitt hundrað hundraða á landsvísu. Af því voru hjáleigurnar, Hóll (síðar Áshóll) og Sel, tíu hundruð hvort og Ásmundarstaðir sjö hundruð, það er norðurhluti Ásjarð- arlands tuttugu og sjö hundruð á landsvísu. Þessi skipan virðist hafa staðið óbrevtt að minnsta kosti eins langt aftur og elztu menn mundu 1709 og reyndar lengur aftur úr, og eigendurnir í Ási fengu jafnan fullt endurgjald fyrir þennan hluta eignar sinn- ar, án alls tillits til jarðskemmda (sem í rauninni skiptu engu eða harla litlu máli). Það er ekki hægt annað en dást að hagsýni eða
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.