Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 108

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 108
108 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS orðið skemmdir af sandfoki um alla Rangárvallasýslu, ekki ein- göngu í uppsveitunum heldur einnig í neðri hluta hennar. Hér er þó ekki staður fyrir þá greinargerð. Að hinu leytinu hafa ekki þurft mörg ár að líða, frá því að bærinn var í fyrndinni yfirgefinn og þök rifin af kofum, þar til komið hafa sprungur í austurhlið tóftarinnar, sem austast stóð, en kvikfénaður síðan troðið niður og gert að flagi. Selfarirnar frá Ási hefðu vel getað komið hér óþyrmilega við sögu. Er líklegt, að holtið austur af tóftunum hafi ekki þolað þann átroðning og flagið þannig stækkað, og þetta allt orðið upphaf spillingarinnar, er síðar hefir sennilega verið hægfara nokkur ár. Aðrar skemmdir hafa ekki verið í norðurhluta Ásjarðarlands á þessum tíma. í Taxation Protocol 1802 er þannig sagt frá ókostum á hjáleig- unum: Hóll: „Stenbrud paa udmarken", þ. e. hið sama og hundrað árum áður. Sel: „Jorden er Sandfog og Stenbrud underkasted" í skýringar- bókinni: „Sandf. og Stenbr. paa Tun og Udm“. Ásmundarstaðir: Ekki minnzt á neitt. Að þessu sinni er sandfokið eða áblásturinn orðinn annar aðal- ókosturinn á Seli, og bendir það ótvírætt til þess, að nú hafi upp- blástur verið kominn í þá átt, sennilega allt austan frá Svartabakka, að nú hefir sandur verið farinn að berast á túnið þar, og þá verið að færast í það horf er síðar varð. Um 1840 samdi séra Brynjólfur í Kálfholti sóknarlýsingu sína, og segir hann frá á þennan hátt:------„Sandur veit ég ekki sjáist (utan aurar við ána og aðra læki) nema sandflá nokkur fyrir ofan Jólgeirsstaði gömlu; er hún að stækka af uppblæstri. Þessi sandur, sem nú kallast Selsandur, hefir annaðhvort lítill eða enginn verið, þegar Jólgeir landnámsmaður byggði þar Jólgeirsstaði.“-------- Þessi stutta lýsing er harla greinargóð, það sem hún ær. Orðið „sandflá" segir, að uppblásturinn er meiri að lengd heldur en breidd, „fyrir ofan Jólgeirsstaði gömlu“ sýnir, að gárinn hefir ekki verið kominn í Bæjarholtið norðanvert, en verið þar fyrir austan, þ. e. í landnorður af bænum. Þá er það augljóst, að uppblásturinn hefur aukizt, frá því séra Brynjólfur kom að Kálfholti eða síðustu 50—60 árin. ; „Þessi sandur, sem nú kallast Selsandur“, getur bent til þess, að sandgárinn hefði í fyrstu verið skilgreindur öðruvísi, og er það ekki ótrúlegt. Enn gæti verið, að í huga nágrannanna hafi Sel verið
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.