Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 117

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1966, Blaðsíða 117
TÍU SMÁGREINAR 117 ur aðeins hreint moldarlag svo sem 20—30 sm, en síðan harða klöpp þar fyrir neðan. Þetta sýnir ótvírætt, að eldstæðin eru ævagömul, ef til vill í hinum fyrsta bæ í Bakkárholti, eða a. m. k. elzta bænum á þessum stað. Ef til vill væri réttast að tala hér aðeins um eitt eldstæði, þótt það væri í tvennu lagi, því að til samans er þetta ein heild. Annað þeirra var niðurgrafið í gólf hússins (þró), en hitt hlaði'ð upp á gólfinu (hlóðir). Þróin var austar, 25—27 sm djúp, gerð úr hellum og flötum steinum, sem reknir voru á rönd niður í gólfið. Hún var 50 sm breið og hefur verið um 90 sm löng, eins og sést af hinum steinlagða botni en vesturgaflinn var úr og kominn flái ofan í þróna frá þeim enda. Þróin var full af ösku, mest rauðleitri móösku, og steinarnir voru eldmarkaðir. 1 framhaldi af vesturenda þróarinnar voru svo hlóð- irnar, haglega settir steinar í ferhyrning, 70 sm á hlið að innanmáli, áðeins eitt steinalag á þrjár hliðar, 20—25 sm hátt, en bakhliðin (sú sem fjærst var þrónni) tvö lög, um 30 sm á hæð. Botninn var lagður hellum eins og botn þróarinnar. Á framhliðinni, þeirri sem vissi að þrónni, var op, líkt og dyr, og hella flöt í, svo sem væri hún dyra- hella eða þröskuldur. í hlóðunum hafði safnazt fyrir mikil aska og steinum þá bætt í, bæði allstórum hlóðarsteinum og miklu af hnött- óttum og allavega ávölum hnullungum, hnefastórum og þar um bil. Allir voru þeir mjög eldaðir. Allmargir þessara steina lágu í vestur- enda þróarinnar, eins og þeir hefðu borizt þangað úr hlóðunum. Ekki var unnt að sjá, úr því sem komið var, hvort eldstæði þessi hefðu verið við vegg í húsi eða laus frá á gólfi, þótt hið síðarnefnda virtist fullt eins líklegt. Allt var þetta einstaklega laglega gert og prýðilega skýrt og vel varðveitt, svo að unun var á að horfa. Varla getur hjá því farið, að þarna hafi verið höfð um hönd einhvers konar eldamennska. Trúlegt virðist, að í eldstæðinu á gólfinu eða hlóðunum, sem ég hef kallað svo hér, hafi verið kyntur eldur og hnöttóttu steinarnir hitaðir í honum, og þegar svo glóðin var orðin mikil og steinarnir sjóðheitir, hafi hvoru tveggja verið rakað ofan í þróna í því skyni að baka við brauð eða sjóða kjöt. Einmitt vegna þessa sambands þróarinnar við hlóð- irnar verður skiljanlegur fláinn á þeirri hli'ð hennar, sem að hlóð- unum vissi. Síðan hefur verið þannig frá gengið í þrónni, að hún héldi sem lengst og bezt hitanum að því, sem í henni átti að malla. Ekki virðist ólíklegt, að þetta sé þá gott dæmi um fornan seySi og allur útbúnaðurinn sýni, hvernig hægt var að standa að þeirri elda- mennsku. Vafalaust hefur fyrirkomulag seyðis ekki .verið nákvæm-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.