Lögrétta - 01.03.1932, Síða 64

Lögrétta - 01.03.1932, Síða 64
239 LÖGRJETTA 240 III. Nú er nýafstaðið jarðamat. Ef vjer at- hugum það og eldri jarðamöt, sjáum vjer að það sem hefur mikil áhrif á verð jarða eru ýms náttúrugæði: Fjörubeit, fjalla- beit, flæðiengi, landslega og ýms önnur hlunnindi. Vjer getum athugað flæðiengja- jarðirnar og áveituengja og vjer munum sjá, að þær jarðirnar eru öðrum fremur stórjarðir og einmitt á þessum jörðum er ræktað tún mest. Og fyrir hvað? Auðvitað vegna áburðarskilyrða, á slíkum jörðum er áburðarframleiðsla. — Nú sýnir það sig, því miður, að verksmiðjuáburður verður bændum dýr, vegna geypilegs verðíalis á afurðum og gengisfalls. — Oss vantar til- finnanlega áburðarverksmiðj u til að vinna áburð. En á meðan hún er ekki til, og enda þótt hún væri til, — er fyllilega rjettmætt að nota vatnsmylnuna, sem malar í sífellu jurtanæringu úr hinum torsóttu fjöllum og samgöngutækin, fljót vor, sem flytja nær- ingu með aðstoð áveitanna út yfir víðáttu- mikil lönd. Jöklamir eru verksmiðjurnar sem vinna áburðinn, fljótin og árnar flutn- ingstækin, sem flytja hann til vor. Bændur hafa sjeð þessi verðmæti og lært að not- færa sjer þau, allmikið, enda þótt það sje í bernsku. Það er raunar ekki þakkarvert, því að náttúran sjálf hefur bent þeim á leiðina, með því að búa til flæðilönd, sem aldrei hafa brugðist síðan land bygðist. Vorið 1931 leit út fyrir mikið gras- leysi norðanlands, harðbalatún brunnu, hálf- deiglumýrar voru gróðurlausar alllengi frameftir. Þetta hefur sjest oft og mörgum sinnum fyr. En það land, sem spratt, voru hæfilega röku túnin og sáðsljetturnar — og flæðilöndin. Veðráttan breyttist þegar leið á vorið, svo að flest land spratt sæmi- lega. Áveitulönd eru ræktað land engu síður en tún, en einungis á annan veg. En vjer erum í því efni skammt á veg komnir að rækta áveitulönd vor. Það getur reynst svo að vatnið flytji of einhæfan áburð og að það verði grasbrestur vegna þess. Það get- ur því komið til mála að rannsóknir leiði í ljós að áburðarnotkun á verksmiðjuáburði sje leið til þess að auka verðgildi áveitanna. Álkunnugt er það að ýmsir bændur hafa borið á árbakka saltpjeturáburð og gefist á- gætlega. Það er því nauðsynlegt að gera á- burðartilraunir á áveitulöndunum. I öðru atriði er oss mjög ábótavant hvað áveitur snertir. Vjer ráðum svo lítið ýfir gróðrarfari þeirra. Vjer getum sáð tún- gresi og haldið þeim gróðri, sem vjer æskj- um um alllangt árabil. Hliðstæðar aðferðir þekkjum vjer ekki enn þá í áveituræktun, að minsta kosti ekki hjer á landi. Fyrir allmörgum árum sá jeg þó tilraunir með slíka ræktun í Svíþjóð á Experimental- feltet við Stokkhólm. Gat jeg þess þá í ferðaminningum, en því hefur ekki verið gaumur gefinn. Þar var sáð á votlendi fræi af grasi af kornpuntsætt (glyceria). Var grasið stórgert og uppskera mikil. Shkar tilraunir þurfum vjer að gera með vorar á- veitur. Þeir sem þekkja gróðrarfar Flóans og mýra á suðvesturlandi kannast við, að í smá vatnspyttum eða uppgöngum á þess- um svæðum vex gras af áðurnefndri ætt og nefnist síkjakornpuntur (glyceria flui- tans) og er allstórvaxið. Ef til vill á þetta gras eftir að 'vinna stórvirki hjer á landi eða grös af þeirri ætt? En þótt vjer finnum engar nýjar gróðr- arjurtir, þurfum vjer síst að kvíða, því að fóðurgildi áveitujurta vorra er alviðurkent um alt land. IV. Öllum mun það fyllilega ljóst, að áveit- urnar hafa ekki uppfyllt þær vonir, sem gerðar voru um þær. En orsakanna til þess er ekki að leita í því, að ræktunaraðferðin sje úrelt eða ótímabær. Orsakanna er að leita í skipulagsleysi áveitufjelaganna. Þar liggur meinsemdin og hvergi annarsstaðar. Eigum vjer þá við hinar stóru áveitur, því að minni áveiturnar, sem hafa á annað borð verið reistar af skynsemi, hafa marg- borgað framlagt fje. Áveitufjelögin eru samvinnufj elög. Ríkið hefur styrkt þennan fjelagsskap með styrk sem nemur um % af öllum kostnaði áveit- unnar, en gegn þessu mikla tillagi eða styrk tryggir það sjer engan rjett. Heppi- legt hefði verið að ríkið hefði fyrir þenna
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88

x

Lögrétta

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögrétta
https://timarit.is/publication/196

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.