Eimreiðin - 01.05.1902, Blaðsíða 11

9i
Alþýðuskáld Þingeyinga.
Ýmsir framrækustu áhugamenn þjóðar vorrar, hafa haldið fram
þeirri skoðun á síðari árum, að íslenzk alþýða sé miður mentuð
en alþýða annarra landa í Norðurálfunni, og hafa þeir fært fram
ýmsar ástæður, eða líkur, máli sínu til stuðnings.
Eg hef hugsað nokkuð um þetta mál, svo sem nærri má geta,
þar sem ég er einn alþýðumaðurinn. og lít þess vegna svo á, að til
mín sé talað, jafnframt því, sem mælt er til alþýðunnar yfirleitt.
Eó hef ég ekki séð ástæðu til að rita beinlínis um þetta mál,
í því skyni, að andmæla höfundunum. Til þess að halda málefn-
inu vakandi, vil ég nú samt leggja skjöl fram í málinu. Eessi skjöl
eru kvæði eftir fjögur alþýðuskáld hér í sýslunni.
Reyndar býst ég við, að siðameisturum þjóðar vorrar þyki
þessi gögn létt á metunum, þegar um mentun alþýðunnar er að
ræða yfirleitt. Eeir munu segja sem svo, að fáeinir menn geti
skarað fram úr, en allur meginmúgurinn verið mentunarlaus alt
að einu.
Ég skal ekkert fullyrða um þetta. En miklar líkur eru til
þess, að skáld alþýðunnar séu blóð af blóði hennar og hold af
hennar holdi. Næst liggur að ætla, að þau séu aðeins auga og
eyra, rödd og tunga þeirrar sálar, sem lifir og vakir í landinu.
Auðvitað er það, að hér í landi er mikill mentunarskortur og
skammsýni. En hins vegar efast ég um, að þeir menn skilji fólkið
rétt, sem mest hafa rætt um mentunarskort þess. Alþýðan er
óframfærin og dul, heldur seinlát, eða »tómlát«, eins og Norðmenn
kölluðu mörlandana fyrrum. Eegar þeir menn athuga hana, sem
eru á annarri hillu en hún, finst þeim almúginn vera sljór og
áhugalaus, mentunarlaus og vitlítill.
Tökum t. d. þessi skáld, sem hér eru sýnd. Allir þessir
menn eru nálega óþektir og hafa ekki einu sinni komist í hrepps-
nefnd. En getur nokkrum sýnst, sem les kvæðin, að höfundarnir
séu áhugalitlir, skammsýnir, ómentaðir?
Tveir þeirra hafa þó ekki á skóla gengið.
Petta átti að vera formáli að eins. — En mér er illa við
langa formála og vil ég því vera stuttorður. Tess vegna ætla ég