Eimreiðin - 01.09.1916, Blaðsíða 9

!Ó5
sama merki er fest við Noreg og Danmörku; og verður engin á-
lyktun dregin um skjaldmerki íslands af því.
En um uppruna merkisins erum við jafnnær eftir þetta. Fundu
Hansakaupmenn það fyrst upp og komst það frá þeim í hefð sem
skjaldmerki íslands? Eða var það fundið upp á Norðurlöndum, eða
jafnvel af íslendingum sjálfum? Pessu er ómögulegt að svara eftir
gögnum þeim, sem fyrir hendi eru. fó er eitt, sem kynni að benda
til Islendinga sjálfra sem höfunda. I íslenzku skinnbókinni nr. 5 fol.
í konunglega bókasafninu í Stokkhólmi er á spázíuna á 15. blaði
dregin mynd af flöttum þorski, ókrýndum (6. mynd). Nú er það
5. Merki Noregs og íslands á korti Olaus Magnus frá 1539.
alment talið, að bókin sé skrifuð um 1360, og hyggur skjalavörð-
ur dr. Jón Þorkelsson, að myndin stafi frá sama tíma og sjálft
handritið.1) Ef það er rétt, má þannig rekja þorskmerkið til fjórt-
ándu aldar og til íslands. En aldur myndarinnar er ef til vill ekki
alveg ótvíræður, enda valt að vita, hvað hún þýðir í þessu sam-
bandi.
Kristján konungur hinn þriðji sendi 28. jan. 1550 íslendingum
innsigli með Laurentius Múla. Pað er nú glatað, en telja má víst,
að það hafi haft þorskmerkið, því að aftan á titilblaði Hóla-sálma-
bókarinnar 1589 er mynd af merki (insignia) íslands, flattur, krýnd-
J) íslenzkt Fornbréfasafn III. bindi, bls. 152.