Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1929, Blaðsíða 71

Brjefaviðskifti
71
ar alls ekki vel, allrasíst hvernig Orla Lehmann hafi varið
málefni íslands í landsþinginu. Hann hafi meðal annars
sagt, að pað væri um að gera að svifta íslendinga ímynd-
un (Illusion) peirra, að ísland sje sjálfstætt ríki, að eins
f persónulegu sambandi við Danmörk, og einnig peirri
ímyndun, að hið íslenska alpingi hafi rjett til pess að
gjöra ákvæði um stjórnarskipunarmál íslands. „Ef stjórn-
arskipunarlögin væru sampykt, pá mundi vonandi hætta
allur hinn árangurslausi, ofsafengni undirróður, sem hefði
verið á íslandi í 20 ár“. Lie tilgreinir fleira úr ræðu
Orla Lehmanns, en Jón Sigurðsson hefur gefið hana út í
íslenskri pýðingu í 27. árg. Nýrra Fjelagsrita og skal pví
vísað til peirra. Að eins skal pess getið að Lie tekur
pað fram, að Lehmann hafi í lok ræðu sinnar sagt, að
nú væri svo komið, að gera ætti um málið af konungi
og ríkispinginu einu; alpingi hafi nú verið spurt í sein-
asta sinn.
Jónas Lie segir síðan, að tilgangur Lehmanns með
fyrirspurninni hafi verið sá, að útkljá málið með harðri
hendi. Hann skýrir og í fám orðum frá svari dóms-
málaráðherrans. Dó að stjórn Dana væri íslendingum and-
stæð, pótti henni samt varúðarvert að gjöra stjórnarskip-
unarfrumvörpin að lögum, og kvað Lie pað rjett; að öðru
leyti geti hann eigi hrósað dönsku stjórninni eins og
Lehmann. Síðan hnýtir hann athugasemdum sínum við
málið og er petta hið helsta:
ísland liggi svo langt frá Danmörku og atvinnuvegir
pess svo ólíkir atvinnuvegum Dana, að pað hindri stjórn
Dana frá pví að greiða fyrir atvinnuvegum íslendinga.
Enn pá eimi eftir gamli einokunarandinn í verslunarmál-
um, og reynt sje að bægja öðrum pjóðum frá verslunar-
viðskiftum við ísland með lestagjaldi og erfiðum ákvæð-
um; sökum skammsýnna verslunarlaga sje ísland, að
sögn norskra selveiðimanna, fallið í vesaldóm; landsmenn