Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1929, Side 90

90
Björnstjerne Björnson og Jón Sigurðsson
ding, á Suðurjótlandi, og gegndi því starfi til 1862.
Hann var kosinn ríkispingmaður 1858 og var pað til
dauðadags 15. jan. 1902. Peir Björnson voru góðir vinir,
og hjelt Högsbro trygð við hann, hvað sem á gekk.
Högsbro birti nú dálitla grein í blaði sínu, svar til
Björnsonar. Hann kvaðst ætla, að engin dönsk stjórn,
hvort sem hún sje kredduföst eða lýðholl (demokratisk),
geti náð samkomulagi við íslendinga, ef þeir haldi fast
við fjárkröfur sínar. „Vjer að minsta kosti mundum
telja pað óverjandi, ef stjórnin gerði pað. Alt öðru máli
væri að gegna ef pað reyndist rjett, sem „Norsk Folke-
blad“ hefur frjett, að hinir yngri menn á íslandi væru
teknir að sjá pað sjálfir, að f>að hafi verið vitleysa að
setja fjárkröfurnar efst á blað. Ef íslendingar vildu láta
undan í peim, mundi að líkindum mega fá hinn danska
alþýðuflokk til pess að gefa mikið eftir að pví er stjórn-
frelsi snertir, og hvers vegna skyldu íslendingar ekki
geta nú, eins og á miðöldunum, komist af og tekið
proska, pegar peir fengju fulla sjálfstjórn". Högsbro
kvaðst ekki geta kallað fjárkröfur íslendinga til ríkissjóðs-
ins annað en kröfur um tillag. Drátt fyrir alla virðingu
og vinarhug til hinnar gáfuðu íslensku pjóðar, sem eitt
sinn hafi gert sig góðs maklega á öllum Norðurlöndum,
gæti hann ekki sjeð, að Danmörk væri svo skuldug
henni sem hún segir, og „Norsk Folkeblad“ virðist fall-
ast á.
Björnson varð glaður, er hann las grein þessa, og
svaraði 18. nóv. í blaði sínu. Hann gerði sjer nú von
um að samkomulag mundi komast á, og að alþýðuflokk-
urinn mundi fáanlegur til að láta íslendinga fá sjálfstjórn,
ef þeir slökuðu til i fjárkröfunum. Dó varði hann fjár-
kröfur peirra og fór pungum orðum um einokunarversl-
unina. Að vísu hefði Noregur og Danmörk orðið að
pola mikið á peim tímum, en Island varð eyðilagt og