Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1929, Page 117

Bækur
117
mikil bindi á ríkisins kostnað, og eru peir Brögger og
Shetelig aðalmennirnir við það rit.
Hjer skulu sjerstaklega nefnd tvö rit þeirra: „Norges
forhistorie" eftir Shetelig og „Det norske folk i
oldtiden“ efter Brögger, sökum þess að pau eru yfir-
litsrit yfir fornsögu Noregs, handhæg og auðlesin peim
mönnum á íslandi, sem lesa dönsku og nýnorsku. Efnið
í þeim báðum er hið sama, forsaga Noregs, en höfund-
arnir fara með það hvor á sinn hátt, en einmitt pess
vegna er enn skemtilegra að lesa pau. Dau sýna ásamt
hinni ágætu bók „Ættegárd og helligdom“ eftir
prófessor Magnús Olsen, hve langt rannsóknir Norð-
manna eru komnar um forsögu peirra og elstu bygð í
Noregi. Dessar prjár bækur eru gefnar út af H. Asche-
houg & Co. í Osló, en pær eru samdar að tilhlutun hinn-
ar nýju rannsóknastofnunar um samanburðarmenningu,
„Instituttet for sammenlignende kulturforskning", er tók
til starfa haustið 1924.
Bók Sheteligs „Old og heltetid“ eru átta ritgjörðir,
og hafa sjö peirra verið prentaðar áður í tímaritum og
blöðum. Efnið í peim öllum er úr forsögu og elstu sögu
Noregs. Ein er um höggmyndir frá steinöld ísaldarinnar,
önnur um verslun steinaldarinnar, priðja um fornfræði.
Lengsta ritgjörðin er um listamenn Ásu drotningar,
sem heygð var í skipi sínu með mörgum gripum í Ásu-
bergi (Osebergi) á miðri 9. öld. Haugurinn var rofinn
fyrir 25 árum, og par fanst hið fagra skip, sem kent er
við Oseberg, og margskonar munir. Fundur pessi er
einhver hinn merkasti og fjölskrúðugasti fortíðarfundur á
Norðurlöndum og pótt víðar sje leitað. Sýnir skipið og
margir aðrir hlutir, hve oddhagir Norðmenn voru áður
en ísland bygðist.
Sú ritgjörð í bókinni, sem einna mest kveður að
fyrir elstu bygð íslands, er um vesturlandsfylkin fyrir
Hafursfjarðarorustu. Höfundurinn dregur pá ályktun af
greftrun manna og fornminjum á vesturströnd Noregs og
suður um Agðir, að par hafi risið upp ríki á pjóðflutn-
ingaöldinni miklu. Hann kennir pað við Hróðólf (Rúdólf)
konung, sem hinn gotneski sagnaritari Jordanes nefnir.
Hann leiðir ýms rök að pessu. Detta hafi verið hið fyrsta
rikjasamband í Noregi, og paðan hafi verið mestar vík-