Aldamót - 01.01.1894, Blaðsíða 68
68
Epiktet, að húsbóndi hans hafi eitt sinn tekið fótinn
á honura og sett hann í skrútu, til að vita, hve
mikið hann þyldi. »Þú brýtur fótinn á mjer, ef þú
heldur þessu áfram«, sagði Epiktet. Hinn grimmi
húsbóndi hans hjelt áfram og leggurinn stökk í
sundur. »Sagði jeg þjer ekki, að hann mundi brotna,
ef þú hjeldir áfram«, sagði Epiktet, án þess að reka
upp hljóð eða fást um sársaukann á annan hátt.
Þetta var niðurstaðan, sem hinn gamli heimur
í sinni göfugustu heimspeki komst að með tilliti til
sársaukans. Þú verður að bera þig karlmannlega.
Þú verður að líða, án þess að mögla og án þess að
láta nokkurn vita, hvort þú finnur til eða ekki.
Þetta er karlmannleg skoðun og ólíkt göfugri en
volgrið í nútíðarinnar pessimistum. En hún verður
að tilfinningarlausri harðneskju, sem gjörir manns-
hjartað að steini. Það hefur líka optar en einu
sinni verið sagt um vorra daga pessimista, sem
mælskastir eru um það, að hvert augnablik lífsins
sje óbærileg kvöl, að þeim geti nú samt liðið ljóm-
andi vel, þegar þeir hafi »dýrasteik og kampavín«
fyrir framan sig. (Luthardt).
Hvaða ráð hefur vantrúin að gefa manuinum,
svo llfið verði honum bærilegt og hann gleymi sárs-
aukanum, sem hjarta hans nagar? Sökk anda þín-
um niður 1 mannlega list og lát sálu þína dvelja i
fegurðarinnar og hugsjónanna heimi. En fyrir flest-
um þeim, sem því ráði fylgja, fer líkt og fyrir Sál.
Daviðsharpan dreifði þunglyndi hans um stund, en
svo kom það aptur með sitt heljarmyrkur. Saga
Grikklands, sem bent var á í upphafi, sýnir líka
bezt, að þetta ráð er ónýtt. Listin fullnægir manns-
andanum ekki til lengdar. Hann hverfur heim til