Aldamót - 01.01.1894, Blaðsíða 98

98
mönnunum meðfædd, eins og bent hefir verið á.
Hvernig stendr á henni? Er hægt að gera grein
fyrir henni, ef enginn Guð er til? Jeg hygg, að
megi slá því föstu, að ekkert sje til, sem sje alveg
þýðingarlaust. Því betr sem náttúran er rannsök-
uð, því betr sjest samrspmið milli hlutanna, að hvað
grípr eins og inn í annað á einhvern hátt. Ef það
t. a. m. áreiðanlega sýnir sig, að til sje þörf fyrir
eitthvað, þá er óhætt að ganga út frá því, að til
sje og það, sem geti fullnægt þeirri þörf. Oss er
þörf á fæðu. Og fæðan er til frá náttúrunnar hendi,
þótt vjer þurfum að hafa fyrir að afla oss hennar.
Oss er þörf á svaladrykk. Og vatnið er til. Vjer
þurfum ekki að búa það til, o. s. frv. Og oss er
þörf á Guði, oss öllum, ekki að eins einstökum
mönnum, heldr oss öllum í heild sinni, og hverjum
út af fyrir sig. Það er almenn þörf, sterkasta and-
lega þörfin, sem þekkist. Og svo skyldi guð ekki
vera til! Vjer þurfum að búa hann til! Jeg hygg,
að það muni ekki vera neitt sjerlega vísindaleg
niðrstaða. Nei, oss er verulega og í sannleika þörf
á Gruði; þörfin er oss meðfædd, ekki tilbúin. Og Guð
er líka verulega og i sannleika til. Því hafa og
mennirnir þráð að finna hann og leitað hans, þráð
að þekkja hann og komast i samfjelag við hann.
En þótt maðrinn hafi í sjálfum sjer sönnun fyr-
ir tilveru guðs — sönnun, sem vísindalega verðr
töluvert erfitt að fara fram hjá — gerir þó vart við
sig hjá honum meðvitund um það, að shk sönnun
sje ónóg, í svo mörgu tilliti ekki fullnægjandi. Hjá
Plató, heimspekingnum gríska, þótt sannfærðr væri
um tilveru guðs, kom þó þessi meðvitund í ljós;
því á einum stað andvarpar hann eptir »orði frá