Réttur - 01.10.1929, Side 6

214 UPPRUNI NÝLENDUAUÐS EVRÓPU [Rjettur
auðmagn í nýlendunum, hefur það vaxið nokkurnveg-
inn af sjálfu sjer. Það er því miður ekki hægt að gefa
fullnægjandi yfirlit yfir hvernig fyrsti auðurinn,
stofnauðurinn, er myndaður. Tildrög þau, sem liggja
til þess, hvernig auður þessi myndaðist, eru flest hul-
in myrkri. Sjerhver æfintýramaður hefur reynt að
þurka út spor sín. Þeir sem hafa aflað sjer auðs með
ránum og gripdeildum, eru vafalaust ófúsir á að aug-
lýsa aðferðir sínar fyrir heiminum. Enska söguritun-
in geymir fjölmargar frásagnir um niðranir og svik
við útlenda þjóðflokka. Samt sem áður er þó óhætt að
fullyrða, að ennþá fleiri sagnir um svik og pretti hafa
aldrei verið skráðar. Með nákvæmum rannsóknum á
öllum nýlendunum væri e. t. v. unt að geta sér til um,
út í ystu æsar, hinn raunverulega þróunarferil hinnar
upprunalegu evrópísku auðsmyndunar í nýlendunum.
í dag er það ekki hægt. í dag verður maður að láta
nægja að leggja niður fyrir sjer einstaka liði, sem
hægt er að sjá af hvernig þróun þessi hefur fram far-
ið. Þessir einstöku liðir nægja þó, til að sýna hvernig
Evrópa hefur eignast auðlegð sína í nýlendunum.
Risaauður stórveldanna í nýlendunum á fyrst og
fremst rót sína að rekja til rána og nauðungarskatta.
Fyrsta landið sem rænt er, voru hinar nýfundnu
»Vesturindísku« eyjar. Þetta rán hafði hlutfallslega
litla fjárhagslega þýðingu, en er þó ágætt dæmi. Eftir
5—6 ár voru Evrópumenn búnir að ræna öllu verð-
mæti eyjanna, sem hægt var að flytja til Evrópu.
Næsta veiðisvæðið var Austur-Indíur. Rán það og
hagnaður, sem Evrópumenn höfðu af þeim, varð þeim
varanlegri tekjulind. Hollendingar höfðu forustuna og
urðu, vegna gróðans, öndvegisþjóð og lánveitandi Ev-
rópu næstu aldirnar. Enski nýlendusagnaritarinn
Howitt lýsir landaráni og kúgun Hollendinga í Austur-
Indíum á eftirfarandi hátt: Það »bregður upp dæma-
lausri mynd af svikum, mútum, launmorðum og sví-