Réttur - 01.01.1944, Blaðsíða 87

R É T T U R
91
hollusta, er þeir votta í vinnu sinni verður ekki mæld í fjárgreiðsl-
um.“' Það er fróðlegt að athuga, að hve miklu leyti þessi tekníska
sérfræðingastétt, sem hefur að mestu hlotiö menntun sína og
þjálfun á síðustu árum, er menntamannastétt sérstakrar tegundar.
Að því er varðar félagslegan uppruna hennar hafði hún tekiö mikl-
um umskiptum þegar árið 1933, miðað við það sem var tíu til
fimmtán árum áður, því 65% þessara sérfræðinga voru fyrrver-
andi bændur og verkamenn eða verkamanna- og bændaættar.1 2 3 Urn
1940 mun hlutfallið hafa verið 80%. Fram að 1940 voru verkamenn
að miklu leyli fengnir með auglýsingum, einkum að því er snerti
verkfræðinga og faglærða verkamenn; og verkamaður eða verk-
fræðingur hafði fulll frelsi lil að hætta vinnu í einni vinnustöð og
leita sér vinnu annars staöar (með þeim undantekningum, sem að
neðan getur). Hin tíðu vistaskipti eru berasti vottur þess, hversu
menn færðu sér þetta í nyt. Það bar mikið á því, að atvinnufyrir-
tæki kepptu hvert við annað um vinnuafliÖ, væri það ekki með því
að hjóða hærri laun, þá með því að hjóða hetra húsnæði eða önnur
þægindi eða með tilboðum um kenslu í iöninni og hækkun í tign-
inni. í annan stað átli það ríkan þátt í vistaskiptum verkamanna,
að launin voru mjög ójöfn í hinum ýmsu iðngreinum og vaxandi
iðnir greiddu hærri laun. Taka má lil dæmis, að fram að 1930
voru vissar greinar þungiðjunnar (þ. e. stál-, járn- og kolaiðja) til-
tölulega lágt launaðar. Árið 1931 var gerður samningur milli mið-
stjórnar verkalýösfélaganna og Æðslaráðs atvinnumála, og sam-
kvæmt honum hækkuðu laun í námum, stál- og járniöju, efnaiðnaði
og síðar við járnbrautavinnu samanborið við laun í öðrum atvinnu-
greinum. Árangurinn af þessu var sá, að því er ráðstjórnarrithöf-
undur segir, að „verkamenn streymdu að mikilvægustu iðngrein-
unum, málmiðju, efnaiðnaði og kolaiðju, ]). e. þeim greinum þjóð-
arbúskaparins, sem er lífsstofn annarra atvinnugreina og þar sem
vinnuskilyrði cru miklu erfiðari en í léttiðnaðinum.“s Árið 1937
1 Lorwin og Ahrahamson, l)ls. 17.
2 V. V. Prokofieff hls. 53.
3 A. Nelepín, Saraholnaja plata v kapítalitseskík slranak í S. S. S. R.
(Moskva 1932).