Sjómannablaðið Víkingur

Volume

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 4

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1945, Page 4
ALSBÁTURINN Eftir Kristján Eldjárn Víkingi þykir mikils um það vert að geta flutt les- endum sínum ritgerð þá, sem hér fer á eftir. Vœntir blaðið þess, að sjómönnum muni þykja nokkurs virði að kynnast gerð elzta skipsins, sem fundist hefur á Norðurlöndum, ekki sízt þegar svo vel og greinilega er frá því sagt, sem hér er gert. Höfundur ritgerðar þessarar, Kristján Eldjárn, forn- minjafræðingur, er ungur menntamaður, sem mikils má af vænta. Hefur hann dregizt á það að rita nokkrar greinar fyrir Víking um skip fornmanna á Norður- löndum, þar sem lýst væri í höfuðdráttum þróun skipa- smíða allt frá Alsbátnum og til víkingaskipa á borð við Orminn langa. Eru lesendur beðnir að fylgjast vel með greinaflokki þesum. Hann mun verða bæði fróðlegur og skemmtilegur. Ritstj. „Þú foma, danska frægðarleið, ó, fríði sær“, segir Matthías í þýðingu sinni á konungssöng Dana eftir skáldið Jóhannes Ewald. Skáldið segir nú reyndar „dökkbrýnda haf“, en ekki „fríði sær“, eins og Matthías hefur neyðzt til vegna rímsins. En sama er. Manni skilzt, að skáldið er að stæra sig af afrekum þjóðar sinn- ar á hafsins leiðum, hvort lýsingarorðið sem notað er, enda eiga sjálfsagt bæði vel við. 0, jæja, nú á dögum eru Danir víst frægari fyr- ir alisvínaflesk og Karlsbergsöl en hetjudáðir á höfum úti. Og samt hefur skáldið mikið til síns máls. Leiðir hafsins hafa frá alda öðli verið alfaraleiðir liinna norrænu þjóða, og eyjaland eins og Danmörk gat jafnvel ekki byggzt, fyrr en til voru fleytur, sem fært var á yfir sundin. Og jafnskjótt og þjóðir þessar urðu þess um- komnar að smíða haffær skip, snéru þær stöfn- um þeirra til framandi stranda og ógnuðu með flotum sínum voldugum þjóðlöndum svo mjög, að þeim hefur aldrei síðan tekizt að gleyma 274 . þessari gullöld norræns valds né heldur að gera nokkuð þvílíkt aftur. Þetta var víkingaöldin, hin mikla landvinningaöld Norðurlandabúa, sem hófst um 800 e. Kr., þegar þeir eignuðust fyrst haffærandi skip. En forfeður vorir höfðu dvalizt langar stund- ir á Norðurlöndum, þegar hér er komið sögu. Ef fornfræðingum skjátlast ekki mjög, hafa hinir fyrstu steinaldarmenn farið að tínast til Norðurlanda um 10.000 f. Kr. Þegar víkingaöld- in hefst, hafa norrænar þjóðir verið til í 10—11 þúsund ár, og allan þennan tíma hafa þær átt báta og skip, verið fiskimenn, farmenn og jafn- vel sjóræningjar með ströndum fram. Sjórinn og skipin hafa verið þeirra hálfa líf. í hinum miklu forngripasöfnum á Norðurlöndum eru geymdar þúsundir og aftur þúsundir fornminja frá hinni löngu forsöguöld. En þetta eru nær eingöngu munir úr óforgengilegum efnum. Tinn- an, sem steinvopnin eru úr, er óbreytanleg, bronsið geymist yfirleitt sæmilega í jörðu, jámið til muna verr, en þó betur en trjáviður. Það er tilviljun ein og slympilukka, að jarðlög- in séu þannig í eðli sínu, að þau geti geymt forna trémuni öldum og árþúsundum saman. Bátar og skip voru oftast úr tré, og þéss vegna getum við pælt hina löngu leið gegnum öll stein- aldarsöfnin og bronaldarsöfnin án þess að finna aðrar siglingaminjar en í bezta lagi ár eða þóftu eða þá frumstæðar skipamyndir brons- aldarmanna. Og við höldum áfram inn í jám- öldina, sem hefst um 400 f. Kr., og þá loksins, loksins verður fyrir okkur fyrsta fleyið, sem aldirnar hafa leift okkur Norðurlandabúum af hinum mikla, forsögulega flota, Alsbáturinn. Ilann fannst þar sem heitir Hjortspringmýri á VtKlNGVR

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.