Andvari - 01.08.1961, Side 53

ANDVARI
FREUD OG JUNG
147
Affektlebens. Wir werden ergánzen: auch
den Wilden, den primitiven Menschen,
wie er sich uns im Lichte der Alter-
tumswissenschaft und der Völkerfor-
schung zeigt" (Uber einen autobiograp-
hisch bescriebenen Fall von Paranoia,
1911, G. W. bd. VIII, bls. 319—320).
Eftir því sem tímar liðu, dvínaði áhugi
Freuds á þessum efnum, enda varð þess
ekki dulizt, að hér var um algerlega óstað-
festa tilgátu að ræða. Viðfangsefni þetta
féll og utan marka hinnar eiginlegu sál-
könnunar og skipti því litlu máli.
Jung hafði frá fornu fari verið mjög
hneigður fyrir mannfræði og menningar-
sögu og var vel að sér í þeim fræðum.
Þessar skoðanir Freuds vöktu því strax
áhuga hans. Flann tók þær nú til nánari
meðferðar og felldi þær saman við hina
nýju libidó-kenningu sína. Það var líka
einkar hagkvæmt, því að um leið og
hann hafði afneitað kynlífsþróunar-
kenningu Freuds, hafði hann rænt hina
freudsku dulvitund megninu af innihaldi
sinu. I stað hennar setti hann nú e. k.
fýlógenetísk-menningarsögulega undirvit-
und, sem hann nefndi kollektíva undir-
vitund. Hún var nokkurs konar sálrænn
erfðasjóður einstaklingsins, geymdi
reynslu og menningu forfeðranna.
Jung tókst á hendur umfangsmiklar
rannsóknir á þessum sviðum. Hann lagði
fyrir sig löng ferðalög til frumstæðra kyn-
stofna, dvaldist þar langtímum saman og
kynnti sér menningu þeirra. Um þetta
hefur hann skrifað mikið. Enginn vafi
er á, að hann hefur lagt drjúgan skerf
til menningarsögunnar og varpað skýr-
ara ljósi á margt, sem áður var hulið.
x-
Þetta er þá í stuttu máli nokkur sögu-
leg skýring á því, hvernig leiðir skildi
með þeim Freud og Jung og um leið
greinargerð fyrir kjarnanum í kenningu
Jungs.
Má vera, að sumum finnist sem litlu
varði að rekja hálfrar aldar gamla þrætu
og skoðanamun tveggja vísindamanna
langt úti í heimi. Svo er þó ekki. Ég er
þeirrar trúar, að farsæld mannsins sé
undir því komin, hversu ótrauður hann
kannar hin duldu öfl sálarlífsins og hversu
vel honum tekst að ná þeim á vald sitt.
Saga sálkönnrmarinnar, sú innri og ytri
mótstaða, sem beinzt hefur gegn henni,
sýnir okkur glöggt hversu örðugt við
eigum með að horfast í augu við það,
sem í okkur býr. Allt starf og æviferill
Freuds er áþreifanlegt dæmi um óbilandi
kjark og sannleiksást, sem mörgum gæti
verið til uppörvunar. Jung, þrátt fyrir
framlag hans til menningarinnar, ber
mannlegum veikleika vitni. Kenning hans
er kenning undanhaldsins, kenning
hinnar veiku málamiðlunar, sem því mið-
ur fellur allt of oft í góðan jarðveg.
NOKKUR HEIMILDARRIT:
Encyclopedia Britannica: C. G. )ung.
S. Freud: Gesammelte Werke I—XVII,
Imago publishing Co., Ltd., London.
E. Glover: Freud or )ung. Meridian Books, New York, 1956.
). )acobi: La Psychologie de C. G. )ung,
Delachaux & Niestlé, París 1950.
E. )ones: The Life and Work of Sigm. Freud, bd. I—III, London,
The Hogarth Press, 1954—’57.
R. Munroe: Schools of Psychoanalytic Thought,
The Dryden Press, New York, 1955.