Andvari - 01.08.1961, Blaðsíða 56

150
INGÓLFUR PÁLMASON
ANDVARI
glaða og hamingjusama, ef til vill vegna bókarinnar, sem honum var skyndilega
orðin forvitni á að sjá og handleika. Þetta bar allt saman einhvern keim ævin-
týranna. En nú renndi vagninn að stöÖinni, vélin hnerraði kurteislega, dyrnar
opnuðust og farþegamir tíndust inn. Hann rétti henni höndina og hún tók
kveÖjunni, svolítið fjarlæg í fasi og tilgerðarleg, fannst honum — ólíkt því, að
hún væri að kveðja vin til margra ára eða þangað til hendingin veldi þeim næsta
mót á refilstigum örlaganna.
Idann settist við gluggann og horfði á eftir henni. Var hjarta mannsins þá
alltaf jafn ungæðislegt og duttlungafullt? Hann gat ekki skilgreint tilfinningar
sínar, en hugur hans var gagntekinn undarlegri fegurð. Hann anzaði kon-
unni annars hugar, þegar hún yrti á hann og spurði hversdagslegra frétta,
og gat ekkert um hvern hann hafði hitt, þótt hann hefði grun um, að
þær væru málkunnugar; og honum fipaðist í vinnunni og skrifaði „mótavír"
fyrir gaddavír og „hraðsement" fyrir venjulegt Portlands sement og fleira eftir
því. Eittlivert hugboð sagði honum, að í orðum hennar og framkomu fælist
dulin ósk um stefnumót, og þetta ákall úr ríki hins villta skógarguðs greip
hann sterkari tökum en hann sjálfur fékk skilið. 1 þúsundasta skipti rifjaðist
upp fyrir lionum mót þeirra á kjallaraganginum forðum og óboðin rödd spurði
úr leynum hugans: hvers vegna kysstir þú hana ekki þá? Þessi vanrækslusynd,
beiskust synda, leitaði á hug hans og krafðist friðþægingar, þótt ekki væri nema
þeirrar, að fá að játa brot sitt á dulmáli elskandi sálna. En hvers vegna virti
hún hann yfirleitt viðlits? Hvílík hamingja að eiga eftir allt ofurlítið rúm i
hjarta hennar. — Vitleysa. Hann fann að draumóramir voru teknir að hlaupa
með Iiann í gönur og að lokum varð hann sjálfum sér svo reiður fyrir þessa
veilu, að hann hringdi í kunningja sinn og kvaðst mundu koma í kvöld til að
hlusta á nýju plöturnar, sem hann hafði sagt lionum frá í gær. Þeir mundu
þá hlusta á „hinar nýju raddir' og taka skák eins og þeirra var vandi. Vinur
hans lét drýgindalega. Nú yrði maður að nota tímann vel, ha? Þetta væri síð-
asta kvöldið, sem hann væri grasekkjumaður. „Þú verður endilega að koma“,
sagði hann og lét eins og eitthvað stæði til.
Honum varð hughægra eftir þessa tilraun út úr sálarháskanum, og virtist
nú hafa fundið sitt góða og gamla jafnaðargeð. En þá skaut upp í huga hans
nýrri hugsun: Bókin. Llndarlegt. Var þetta í raun og veru svona merkileg bók?
Hann varð allt í einu steinhissa á sjálfum sér að hafa aldrei reynt að kynna sér
hvað í henni stóð, ekki sízt þar sem sveimhygli sú, er greip hann fyrir átta
árum, hafði knúið hann til að leita fegurðar bæði í heimi tónanna og annars
staðar. Hann mundi meira að segja ekki lengur hvað bókin hét. Idvað hafði
hún annars sagt i dag? „Hamsun er dásamlegur og Pan er það hezta cftir hann.