Andvari - 01.10.1963, Page 46

164
BJÖRN K. ÞÓIIÓLFSSON
ANDVARl
Einis (viðar) gríður (tröll, óvinur) er eld-
ur. í síðara helmingi erindisins bergmála
Bjarkamál.
Það kemur fram i mansöngum rímn-
anna, að þær eru sérstaklega ætlaðar aust-
firðingum. Sagan, sem þær cru kvcðnar
eftir, gerast á austurlandi.
Rímur af Alexander og Loðvík, átta að
tölu, orti Árni á þrem vikum snemma árs
1763.
Skáldatal er í mansöng annarar rímu,
og mun Galdra-Loftur vera einn skáld-
anna, sem þar eru talin:
Loftur dó, yfir listum bjó,
ljóðin kunni smíða
ærið vel, þó yrði hel
ungur liann að líða.
Rímur af Herði og Hólmverjum eru
16, ortar 1764. Ráða má af mansöngum,
að þær séu ortar síðara hluta vetrar og
snemma sumars.
Eins og Árni er vanur dregur hann í
mansöngum siðalærdóma af efni rímn-
anna. 1 mansöng þriðju rímu kveður
hann um þá dyggð að vera barngóður:
Hver barngóður held eg maður hafi bezta
náttúru og nægðir kosta
nýtum undir hjálmi Frosta.
Þrettánda ríma er kveðin undir bragar-
hætti, sem Árni hefur sjálfur fundið og
nefnir háttabæti:
Háttabætir heita læt eg hróður á stræti,
fyr það engi fræði sýndi,
fólk þá lengi mæði týndi.
Fóstbræðrarímur eru 22, ortar 1765. í
mansöng seytjándu rímu segist skáldið
hafa byrjað á þorra að yrkja þær, en
sumar er komið, þegar sú ríma er ort.
Sennilega hefur Árni lokið rímunum
snemma sumars.
Rímur af Ásmundi víkingi eru 14.
Árni lauk að yrkja þær „eftir jólin á
Knútsdag" 1768, en það er sjöundi jan-
úar, sem í almanaki voru dregur nafn af
heilögum Knúti lávarði. Rímurnar allar
nerna sú síðasta eru ortar 1767. Árni segir
í mansöng þrettándu rímu að hún sé ort
fjórða dag jóla. Hann lýkur rímunum
heima á Okrum, en að mestu leyti munu
þær ortar á Ingjaldshóli hjá Jóni sýslu-
manni, scm ráða má af mansöngum
fjórðu, fimmtu og þrettándu rímu.
í mansöng fyrstu rímu scgist Árni í
„næstu liðin tvö ár“ ekki hafa beðið skáld-
gyðjuna lulltingis.
Fimmta ríma er kveðin undir hragar-
hætti, scm Árni fann sjálfur og nefndi
meðalhendu:
Bragurinn heiti, þó eg þreyti
þar máls hneitir í,
meðalhenda mín ókennda
mönnum senda ný.
Hjálmtýs rímur og Ölvis eru 12, ortar
1769. Það kemur fram í mansöngum
sjöttu og áttundu rímu, að kveðið er á
sumri, en surnar mun liðið þegar ellefta
ríma er ort.
Sjöunda erindi mansöngs sjöttu rímu
er vísa, sem Árni skrifaði í vísnakver það,
sem fyrr er getið, að hann dagsetti 21.
janúar 1746, og tekur hann þessa vísu
óhreytta upp í mansönginn. Flún er ort
upp úr 50. erindi Hávamála:
Hrörnar eik á bari bleik,
blómann missir stóra.
So er sá mann, sem enginn ann.
Á hann lengi að tóra?
Rímur af Ingvari víðförla og Sveini
syni hans eru 10 og ortar 1773. Árni
getur þess í mansöng fyrstu rímu, að
sagan, sem þær eru kveðnar eftir, sé „í
Svíaríki þrykkt" og hafi Jón sýslumaður
sent sér hana til að snúa henni í ljóð. Idún
var prentuð í Stokkhólmi 1762, og eru
þetta einu rímurnar, sem vitað er að