Andvari - 01.10.1963, Blaðsíða 91

ANDVARI
ATHUGANIR Á STÍL HÁVAMÁLA
209
erindanna hefur að geyma náttúrumynd,
hinn seinni heimfærir hana upp á mann-
legt líf. Þesskonar vísur eru 50, 57 og 62.
50. Hrörnar þöll,
sú er stendr þorpi á,
hlýr-at hcnni börkr né barr;
svá er maðr,
sá er manngi ann.
Hvat skal hann lengi lifa?
62. Snapir ok gnapir,
er til sævar kemr,
örn á aldinn mar;
svá er maðr,
cr með mörgum kemr
ok á formælcndr fá.
57. Brandr af brandi
brenn, unz brunninn er,
funi kveykisk af funa;
maðr af tnanni
vcrðr at máli kunnr,
en til dælskr af dul.
Þá er aðeins eftir að drepa á fáein
erindi í síðari hluta kvæðisins (í6—67);
48, 51, 60 og 65. Tvö þeirra virðast hafa
ratað úr réttu samhengi:
48. Mildir, fræknir
menn bazt lifa,
sjaldan sút ala;
en ósnjallr maðr
uggir hotvetna,
sýtir æ glöggr við gjöfum.
Efnislega cr þessi vísa skyld 15. erindi:
hvernig ber manni að lifa til að vera
sæll? Hér er einnig talað um ósnjallan
mann, eins og í 16. erindi.
51. Eldi heitari
brennr með illum vinum
friðr fimm daga,
en þá sloknar,
er inn sétti kemr,
ok versnar allr vinskapr.
Erindið hefði farið betur með vísunum
um góða og illa vini (41—46).
Þau tvö erindi, sem eftir eru, virðast
brotakennd:
60. Þurra skíða
ok þakinna næfra,
þess kann maðr mjöt,
ok þess viðar,
er vinnask megi
mál ok misseri.
Hugsunin er ekki útkljáð. Það hefði átt
að vera framhald, einna helzt samstætt
erindi (parallellstrof). En hvað er það
þá, sem ekki verður mælt né metið?
65. Orða þeira,
er maðr öðrum segir,
oft hann gjöld um getr.
Lok kvæðisins (erindi 68—72, 76—77)
eru kafli fyrir sig, með cigin stíl, og
greinist ljóslega frá því sem á undan er
farið. Þar kemur til sögunnar nýr hugs-
unarferill, sem rís í stöðugri stígandi allt
til lokaerindanna 76—77. Idvert einstakt
erindi er miklu síður sjálfstæð heild en
áður. Hver eru helztu gæði lífsins? Eld-
urinn, sólin, heilbrigðin, vammlaust líf-
erni (68) — svo hljóðar upphaf svars-
ins. Jafnvel sjúkum manni (69), snauð-
um (70) eða bækluðum (71) er þó vert
að lifa. Því að ofar öllu stendur það, sem
varir lengur en fé og frami og lífið sjálft:
góður orðstír.
Bjarni Benediktsson
þýddi.
14