Andvari - 01.10.1963, Page 56

174
ISJÖRN K. ÞÓRÓLFSSON
ANDVAIÍI
gegn henni. Síra Gunnar Pálsson orti til
hans vísu, þar scm Akra skáld er eggjað
lögeggjan að kveða níð „um niflheims
nökkva mann“, sem mun vera höfundur
Greifarímu, kenndur við niflheim af því,
að hann lét ckki nafns síns getið. Sjálf-
ur orti síra Gunnar gegn henni kvæði,
scm hann nefndi Grímuflettu, og skyldi
mcð því flett grímu frá andliti þess, er
Greifarímu hafði kveðið. Grímufletta cr
hógværlegri en Arinseldur. Síra Gunnar
áminnir höfund Greifarímu með orðum
Hebreabréfsins um það, að eiðurinn geri
enda á þrætum mannanna.
Eitt af níðkvæðum Árna og hið lcngsta
þeirra, 42 erindi, er um heila stétt manna,
hreppstjórana á landi voru, og nefnir
Árni það Hreppstjórahátt, en í handrit-
um er það einnig nefnt Reppagogia. Þar
er hreppstjórum flest til foráttu fundið
og húsfreyjur þeirra ekki látnar hlutlausar.
Ekki er vafi á því, að skáldið hefur
ákveðna menn í huga, þó að í orði kveðnu
sé rætt um hreppstjóra almennt. Seytj-
ánda erindi kvæðisins er prentaÖ í Sýslu-
manna ævum og einnig tekið upp í þátt
Gísla Konráðssonar af Árna Böðvarssyni,
en á háðum stöðum skilið sem lausavísa
um Þorkel hreppstjóra Sigurðsson, sem
fyrr er getiÖ að kallaður var lagamóri.
Þetta erindi hljóðar svo í handritum
Hreppstjóraháttar:
Hvað mun lircppinn styðja
sá húsgangsferðum ráfar á,
alls þarf alla að biðja
allri blessan horfinn frá?
Bónkjálkinn, sem biður döf á skrattann
og svíkur út af sérhverjum,
þá sést hann um
með kjassmáls kjaft út flattan?
Árni Böðvarsson kvaddi einu sinni
danska (eflaust kaupmenn) með þessari
vísu:
Andskotinn, sem áður sökk
ofan neðst í Víti,
og helvízk ára dróttin dökk
í danska um eilífð sk . . .
Fleira orti Árni af níði og háði, kvæði
og lausavísur, sem of langt mundi upp
að telja í ritgerð eins og þessari. Stund-
um yrkir hann meinlítið skop, svo scm
þegar hann orti vísu út af því, að manni
nokkurum hafði orðið á sú skyssa að
telja degi of margt í júnímánuði.
Ekki hefur Árni Böðvarsson notið þess
heiðurs, að þjóðtrúin tæki hann í tölu
kraftaskálda, en ef til vill hefur mönnum
ekki verið grunlaust um, að með honum
kynni að leynast citthvað af gáfu þeirra.
Til þess bendir saga, sem Gísli Konráðs-
son hefur eftir konu, er mundi Árna. Sú
saga er á þá leið, að piltur, sem Árni
hafði alið upp sér að smala, en látið fara
til móður sinnar fátækrar, er hún varð
ekkja, komst í sauðaþjófnað eða aðra
óreiðu, og dæmd var honum hýðing á
þingi. Fór þá móðir hans á fund Árna
og bað hann freista þess með einhverj-
um ráðum að leysa son hennar frá hýð-
ingu. Þingdagurinn var kominn. Árni
brá við fljótt og reið á þingið, en þegar
hann kom þar, hafði böðullinn, sem Kol-
beinn hét, flett piltinn klæðum. Hljóp
Árni þá að og kvað:
Stattu við og eirðu, eirðu
illt með þambið, þainbið.
Kolbeinn góður lieyrðu, heyrðu,
hjartans lambið, lambið.
Idann er orðinn ber um bakið,
bóndinn talar þanninn, þanninn:
Gjöri þið fyrir guðanna sakir,
gefi þið lausan manninn, manninn,
Honum verður að vægja, vægja,
vesæll því að sá er, sá er,
högg á hrygginn lægja, lægja.
Hann lafraðist hjá mér, hjá mér.
Þá lét sýslumaður sleppa piltinum og
mælti: „Mér er ekki um, að Árni skipti
um kvæði“. „Ætla menn“, segir Gísli,