Menntamál - 01.12.1949, Blaðsíða 58

180
MENNTAMÁL
SIGURÐUR SIGURÐSSON:
Ritháttur íslenzkunnar.
11. Orð og orðmyndir.
Hugleiðingar mínar í þessum þætti um rithátt móður-
málsins verða dálítið hrafl um orð, beygingarmyndir o. íl.,
svo sem viss orð, sem mér virðast óheppilega valin, og
svo óviðfelldin orðasambönd. Verður sumt af þessu miðað
við ýmislegt smávegis, sem ég hefi einstöku sinnum skrif-
að hjá mér úr bókum og blöðum.
Fyrst vík ég þó stuttlega að vissum atriðum í nýju
kennslubókunum, sem nefndar voru í kaflanum um staf-
setningu.
I bókunum virðist lögð mikil áherzla á það að kenna
ungum og gömlum að beygja fornafnið ýmis. Nú má ekki
lengur tala um ýms dæmi eða segja og skrifa ýmsra hluta
vegna. Hafa þessar myndir þó lengi verið algengar í mæltu
máli og riti. Nú ber að rita ýmis dæmi og ýmissa hluta
vegna. Virðist mér þó enn meiri vandi að nota rétt kven-
kynsmyndirnar af fornafninu í þgf. og ef. eintölu. Ég tel
víst, að breyting þessi á meðferð fornafnsins hafi við ein-
hver rök að styðjast. — En ég leyfi mér að spyrja: Voru
þessar algengu myndir svo óhæfar í riti, að ekki væri
lengur viðunandi?
1 öðru lagi vík ég lítið eitt að fornöfnum fyrstu og ann-
arar persónu. Bækurnar sýna tvenns konar fleirtölu þeirra,
við, vér og þið, þér o. s. frv. — Væri ekki vert að gera til-
raun til að endurvekja í ritmáli aðgreiningu á tvítölu-
myndum og hinum eiginlegu fleirtölumyndum? Þá að-
greiningu gera margir enn í ræðu og riti, þó að þeir geri
það ef til vill ekki í daglegu tali. — Þessi aðgreining finnst