Menntamál - 01.12.1949, Blaðsíða 65

MENNTAMÁL
187
líka og henni er tileinkað nafn manns hennar. — Ekki
þarf annað en líta í íslenzku blöðin frá Ameríku til að fá
sýnishorn af þessu tagi. Þar má sjá hjóna getið þannig,
að þau heita t. d. Mrs. og Mr. eða frú og herra — Þórður
(eða með Th.) Thorláksson.
Ætti þessi nafnamenning að þróast hér á landi, mundi
sækja í sama horfið og annars staðar. — Eftir nokkra
áratugi þætti ef til vill nauðsynlegt að færa nöfnin í Lax-
dælu í nýjan búning til samræmis við málvenju þess tíma.
Þá yrði t. d. Guðrún frá Laugum, „fædd Ósvífursdóttir“,
Helgason eftir fyrstu giftingu, Ingunnarson eftir aðra,
Þorleiksson eftir þriðju og Eyjólfsson eftir fjórðu gift-
ingu. En hvort hún yrði Eyjólfsson, Ösvífursdóttir eða
Ósvífursson á dánardægri, er ekki gott að segja.
íslendingar vilja almennt meta þjóðerni sitt og þjóðar-
erfðir. En dýrmætasti arfurinn er íslenzk tunga. „ástkæra,
ylhýra málið“ (J. H.) og „veglegi arfurinn, sem á að
ávaxtast gegnum kyn vort og starf sem sterkasti þáttur
þjóðarbandsins.“ (E. B.)
Vitanlega er ekki öllum jafnlagið að láta íslenzkuna fá
þann „þrótt og snilld í orða hljómi“, sem Stgr. Th. kveður
um. En að sjálfsögðu ættu allir, sem mál sitt virða og unna
því, að fara svo vel með það í ræðu og riti, sem þeir eru
færir um. Þar með fylgir það að forðast þau útlend áhrif,
sem málspjöllum valda.
Hrafl það, sem ég hefi skrifað á þessi blöð, er sprottið
af áhuga á meðferð móðurmálsins. Vera má, að sumum
virðist það ádeilukennt í ýmsum atriðum. — Mér getur og
missýnzt um eitt eða annað. — Vilji einhver sýna fram
á það, gæti það orðið til að skýra málið fyrir mér og öðrum.
Þá gætu athugasemdir mínar orðið til gagns. Hitt skiftir
minna máli, þó að ég hlyti við það þann áfellisdóm, að ég
væri sá „grammatíkus“, sem hirti spörð í stað berja, eins
og Stgr. Th. segir í einni af stökum sínum.