Skírnir - 01.12.1918, Blaðsíða 25

•■Skirnir]
Erasmns frá Rotterdam
295
greint sundur hinar afmáanlegu og óafmáanlegu verkanir skírnar-
innar. Postularnir báðu guð. En þeir vissu ekki, að krítarmynd
á vegg getur alveg eins vel heyrt bænir. Postularnir hötuðu synd-
ina. En enginn þeirra mundi geta útskyrt, hvað synd só, nema
■ með aðstoð scótistanna. — — —«
Engum gat blandaat hugur um tilgang Erasmusar með
þessu. Hann vildi láta logandi háðið eyða öllu, sem af-
laga fór.
Betlimunkarnir fá sitt, eins og við mátti búast:
»Aldrei hafa slíkir skrípaleikarar verið á guðs grænni jörð, eins
■og þessir prédikarabræður. Þeir breyta um rödd. Þeir rífa þökin
með glymjanda. Að vera pródikarabróðir, eða með öðrum orðum
betlimunkur, er fjarskalegur leyndardómur, sem eirm bróðirinn
kennir öðrum. Eg hlustaði einu sinni á einn þeirra. Heimskingja?
— Nei, vinur, lærðan mann. Hanu var að útskýra þrenningar-
'lærdóminn. Hann tók parta ræðunnar og sýndi og sannaði, hvernig
sögnin væri getin af nafnorðinu, lýsingarorðið hvíldi í sögninni og
útgengi af nafuorðinu, og vafði og sneri og vatt upþ hagiega gerða
þrenningu, rótt eins og stærðfræðíngurinn dregur upp þríhyrning.
— Annan mann sá eg, gamlan mann, líklega um áttrætt að minsta
kosti. Hann hefði vel getað verið Scótus sjálfur afturgenginn.
Hann sannaði eiginleika Krists út frá stöfunum í nafninu hans.
Eöllin þrjú, Jesús, Jesúm og Jesú, sýndu og sönnuðu órækt þrenns
konar embætti hans. Eg var nærri því orðin að steingerving. Svo
kemur fimti þáttur skrípaleiksins. Þá segja þeir fyrst einhverja
fáránlega kerlingasögu, og sýna að hún hefir óeiginlega merkingu,
siðfræðilega merkingu og dulda trúarlega merkingu og búa til úr
öllu saman meiri óskapnað en nokkurt kýmnisskáld nokkru sinni
fann upp á. Þeir byrja ræðuna hægt og rólega og tala svo lágt,
að varla heyrist orðaskil. Svo alt í einu brýna þeir raustina og
reka upp feikna óp án þess að hafa nokkuð til þess að æpa af.
Þeir vilja skemta fólkinu og stagast því á marg úreltum skrítlum.
Þeir eru nauðalíkir og asninn með fiðluna. Þeir apa eftir leikurun-
um á leiksviðinu, en gera það klaufalega. Og samt vekja þeir að-
dáun — fjarskalega aðdáun — einkum kvensnifta, sem kemur illa
.■saman við menn sína.«
Þessi var tónninn í bókinni.
Þegar Leó páfi X. las bókina, kýmdi hann og varð