Skírnir - 01.12.1918, Blaðsíða 30

300
Erasmus frá Rotterdam
[Skirnir
kröfur Lúhers voru réttmætar. Hann dáði kjark Lúthers.
En það var líka margt, sem var andstætt han3 skoðun-
um. Á öllum tímum eru til þ'úr menn, sem ekki hafa trú
á, að neitt gott komi til Galileu. Erasmus var einn af
þeim. Hann hafði ekki trú á siðbót, nema hún kæmi frá
réttum hlutaðeigendum, en þeir voru, að hans skoðun,
páfinn og þjóðhöfðingjarnir. Honum gazt ekki að stór-
yrðum Lúthers. Honum þótti aðferð hans öll of hrana-
leg. Og liann tók því þann kostinn að sitja hjá fyrst um-
sinn, og sjá hverju fram yndi.
En hann vildi þó feginn taka ögn með í strenginn,
og freista að beina byltingunni í þá átt, er hann taldi
heppilega. Hann vildi þó ekki rita Lúther sjálfum (hann-
forðaðist jafnvel að lesa bækur lians fyrst í stað), til þess
að honum yrði ekki með rökum brugðið um neitt makk
við hann. En hann ritar háskólanum í Erfurt snemma á
árinu 1518.
»Satt er það, að lmn gamla frú guðfræði hefir mörg
vanskapningsæxlin hlotið, en betur færi þó á þvi, að hún
væri læknuð en slegin af —---------. Lúther segir margt
snildar vel. En vænt þætti mér um, að hann hafði taum
á tungu sinni. Hann fengi þá meira fylgi, og verulega-
gott mundi af honum leiða. En ef vér nú bregðumst
honum, þegar hann berst fyrir réttum málstað, er þá
nokkur von um, að nokkur þori nokkurn tíma framar að
tala máli sannleikans?*
Páfastóllinn liafði ol't siglt hann krappan á tímunum'
næstu fyrir siðaskiftin, og páfarnir höfðu smávanið sig á'
þann hugsunarhátt, að þó að nokkuð gæfi á bátinn með
köflum, þá slarkaði það æfinlega af einhvern veginn. Eitt-
hvað líkt hugsaði víst Leó X., þegar hann heyrði her-
brestina norðan yfir fjöllin. »Haun er fullur«, sagði Leó
um Lúther. »Við skulum gefa honum tíma til að sofa úr
sér vímuna*. En Lúther svaf og vaknaði, og alt af jókst
gnýrinn, og loks fór Leó X. að liugsa, hvort ekki mundi
ráðlegast að láta prédika krossferð gegn Tyrkjum til þess-