Skírnir - 01.12.1918, Blaðsíða 40

326
Um sendibréf
[Skírnir
Elzta ísleiizkt sendibréf á pappír, sem til er, er frá
'ögmundi biskupi, skrifað 1528, en svo eru aftur til yngri
sendibréf á skinni, svo sem bréfstúfur frá Jóni biskupi
Arasyni, skrifaður líklega nálægt 1540. Eftir 1550 hafa
menn alment farið að nota hér pappír undir sendibréf.
Til þess að loka bréfum voru lengi notuð bönd og
vaxinnsigli, en á 15. öld’kom lakkið til Norðurálfu frá
Kína, eins og svo margt annað, sem við höfum orðið að
sækja þangað. A síðari hluta 16. aldar var farið að nota
oblátur, en iímborin umslög urðu ekki almenn fyr en á
19. öld. Áður var lengi blað brotið utan um bréfið, eða
þá s'ðasta blaðsíða þe«s, ef auð var, látin vera yzt, og
skrifað þar utan á. Bréf, sem svo er um búið, sjást enn
stöku sinnum hér, frá gömlum mönnum, sem fastheldnir
eru við fornan sið
í bréfum, sem til eru frá fornöld, eru ýms sérkenni-
leg búningseinkenni, ávörp, kveðjur o. s. frv. En seinna,
þegar kom fram á miðaldir, fór búningurinn, formið, að
verða fyrir öllu, og þetta hélzt alt fram undir lok 18.
aldar, og var þó fremur bert á hnútunum. Þá þurfti
sérstaka kunnustu til þess að skrifa bréf, sem bréf gæti
heitið, og þetta varð jafnvel að sérstakri fræðigrein.
Menn voru þá svo áknflega strangir í öllum titlum, og
alt lenti í að fá bréfinu réttan búning. Efnið var um-
vafið í titlatogum háfleygum velfarnaðaróskum og annari
umbúðamælgi. Þetta var orðið með föstu orðalagi, sem
mikinn visdóm þurfti til að kunna að setja saman, svo
að vel færi. Það getur oft verið talsverð fyrirhöfn nú
eftir á fyrir viðvaninga að segja í fám orðum efni þess-
ara gömlu bréfa, að tína það innan úr öllum þessum reif-
um af ávörpum, óskum og kveðjum, formálum og eftir-
jnálum og millimálum. — Lærðu mennirnir mynduðu
smám saman þennan stíl, meðan virðingamunurinn milli
stéttanna var ríkjandi og heiður hvers manns mátti mæla
í stigatali, eins og kulda og hita. Þessi virðingamælir
var þýddur á íslenzku úr dönsku, eins og margt annað
gott, sem okkur hefir komið þaðan til að bæta okkur í