Skírnir - 01.12.1918, Blaðsíða 23

Erasmus frá Rotterdam.
Eftir Magnús Jónsson dócent.
Það er leitt, hve tímatalið í æfi Erasmuear er á reiki.
Omögulegt er t. d. að vita með vissu, hvenær ýms helztu
rit hans komu út fyrst. Þó hefir það iíklega verið nálægt
1509, að það ric íiaug á vængjum vindanna út um Ev-
rópu, sem skifti öllum í tvo flokka á svipstundu. öðrum
megin var hlegið hærra en dæmi voru til siðan Lúkían
leið, en hinum megin var gníst tönnum í hamslausri bræði.
Þetta rit var »Encomion Moriae« eða »Lofgjörð heimsk-
unnar«.
Rit þetta spanst í rauninni út af samræðum við More,
heima hjá honum, og fyrirsögnin er orðaleikur út af nafni
hans. Heimskan er á ferð um löndin og cegir frá því,
sem fyrir hana ber. Guðfræðingarnir og munkatnir eiga
eins og fyr bróðurpartinn af háðinu. Dæmi vil eg gefa,
en erfitt verk er að þýða, vegna þess að latneskum vís-
indaorðum er stráð um alt, orðum sem hvorki er auðvelt
að þýða svo vel fari, né heldur má þýða, því að háðið
dofnar við það.
Skólaspekingarnir fá meðal annars þetta:
»Viturlegast inundi vera að þegja um guðfræðingana. Þeir
eru bæði lireyknir menn og bráðir í skapi. Þeir gætu marið mig
sundur uudir sínum 600 trúarlærdómum. Þeir gætu sakað mig ura
villutrú og sent þrumufleyga gegn um mig, því að þeir geyma
birgðir af þeim f stórum vörugeymsluhúsum. Og samt eru þeir
þjónar hennar heirasku gömlu, þó að þeir vilji oft afneita hennl