Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1931, Side 6

104
Járnöld hin nýja.
IÐUNN
hafa kvikmynd.ir fært meira samræmi i klæðaburð
manna, látbragð, venjur og smekk en nokkurt annaö
tæki, er menn hiafa notað. Og þar er pað borgin, seffl
mælir fyrir lögum, sveitin, sem hlýðir. Útvarpið fiytur
sömu söngva og ræður út um eyjar og andnes eins
og þær, er samtímis hljóma á heimili borgarbúans.
En borgin leggur til alt efnið. Það eru hennar sjónar-
mið, hennar skoðun, hennar tízka, hennar mál, sem
flæðir yfir bygðirnar og verður hugunum það, sem þeir
gera sér af hversdagsföt og skartgripi. En þetta þýðir
það, að nesjaheimilið hefir mist alla aðstöðu þá, er
pað áður hafði, til þess að orka á siðgæöíi og almienn-
ingsálit. Dalbúinn er orðinn dnnflytjandi hugmynda, í
stað þess, að áður var hann útflytjandi. Þettaer úrslita-
orustan, sem menning hinnar nýju járnaldar er að
heyja við frumrænni lífshætti. Og um leið og hún
jafnar við jörðu gömlu híbýlin og reisir önnur (ný, neffl'
ur úr höndum manna þúsund ára gömul verkfæri og
knýr þá til nýrra starfshátta, rnylur hún siðaskoðanir
þeirra undir hrömmuim sínum og kennir þeim ný lög-
mál hugsunar og hegðunar, nauðugum, viljugum.
Hér breytir það engu, hvort þessi þróun veldur oss
fögnuði eða áhyggju, hvort vér væntum af henni við'
reisnar eða tortímingar einhverju því, er vér unnuffl-
Hér er um það eitt að ræða, hvort vér höfum liugrekki
til þesis að kannast við staöreynd. Skapendur þeirra sið-
gæðislögmála, er vér höfum kallað vor, hugsuðu á
sveitamanna vísu og að þeirrar aldar hætti, er ekki
kunni grein á nytsemi járns, aðra en þá, að sverfa mátti
í það egg. Hinn hebresk-kristilegi siðalærdómur þróað-
ist með bændaþjóð, sem lifði á jöðrum stórra eyði'
marka. Það er afarmikið vafamál, hvort lögmálið fra
Sinai-fjalli hrekkur til þess að vera siðferðileg mæb'