Kirkjuritið - 01.01.1944, Side 16

10
Páll bórleifsson.
Jan.-Febr,
konni eins og vorþevr inn í stirðnað líf einnar þjóðar á
fætur annarai', levsti þar úr læðingi bundna gróðrar og
vaxtai orku í trú á siðgæði og hverskonar inenningu. Hin
nýja trú hafði í sér inöguleika lil að lifa og þróast við
gjörólíkustu aðstæður ailt frá lönduin rósa og nætur-
gala, þangað sem freistað er lifs við ísbreiður norðursins,
og hún bjó-vfir nægiun stvrk lil þess, að samhæfa lioð-
skap sinn þjóðerni og menningu ólikuslu kvnkvísla.
II.
Hér á landi var kristin trú i lög leidd á skjótan og
óvæntán liátt. Enginn efi er á, að foryslumönnum liefir
sýnzt, sem hinii nýi siður mvndi lítl liagga við stoðum
stjórnarfars, né draga þrótt úr fornri arfleifð norrænnar
menningar. ()g sagan leiddi i Ijós, að þeir sáu rétt. Kirkjan
varð hér á landi þegar í öndverðu jafnframt gróðrar-
stöð fornrar þjóðlegrar menningar. Hún sló þegar vernd
sinni yfir þann arf, sem dýrastur var og síðan hefur
reynzt óhrigðulastur í baráltu þjóðarinnar fyrir sjálf-
stæði sinu og þjóðerni. Hvergi liefir forn-norrænn andi
reist sér óbrotgjarnari minnisvarða en með bókmennta-
starfsenii innan veggja íslenzkra klaustra, og hve'rgi
íslenzk lunga risið til meiri fegurðar og tignar en ein-
mitt þar. Peir menn. sem stjórnuðu málum kirkjunnar
bér, voru boðberar krislinnar lil'sluigsjónar og trúar en
stóðu jafnframt föstum fötum i al-islenzkri jörð. Frama
sinn og menntun sótlu margir þeirra utan. En er heim
kom, beittu þeir lærdömi sinum til vakningar i trú en
jafnframt lil liróðurs og ágætis islenzkri liugsun og
þjóðerni. í þjóðsögunum er frá því hermt, áð Sæmundi
presti hinum fróða i Odda bafi sálufélag verið ætlað með
fjósamanni á Hólum. Saga þessi og spá, bregður merki-
lega skýru ljósi vfir sögu og örlög íslenzkrár kirkju frá
öndverðu, vfir þau tengsl, sem henni hefir lekizt að
skapa nii 11i ólíkustu stétta í bugsun og lífi. Lærðustu
menn kirkjunnar, þeir viðförlustu og vitrustu, bafa bor-