Kirkjuritið - 01.06.1966, Blaðsíða 17

KIRKJUBITIÐ 255
“æSi skapar og endurleysir, sem lijálpar bœði líkama og sál.
Islenzkum prestum liefur tekizt það í límanna rás að halda
Hienningarlegri reisn þrátt fyrir aðstæður, sem mættu þykja
óvaenlegar til slíks og raunar alls vonlausar. Þeir liafa háð har-
áttu við fásinni, hókaleysi, basl og örbirgð og ekki hopað í
þeirri baráttu. Þeir voru brjóst þjóðarinnar í viðnámi liennar
°g sókn. Og þótt flest sé breytt og andlit tímans óþekkjanlegt
miðað við það, sem áður var og tíu feitar liendur á lofti til ígripa
°g forgöngu í öllum góðum málum, þar sem áður var ein og oft
kreppt og beinaljer, þá vantar samt menn á varðbergið, þar sem
l'restar liafa vakað liingað til. Og prestar nútímans finna það
ekki síður en bræður þeirra liðnir og eru ekki eftirbátar þeirra
Ul» dug og árvekni. Undantekningar liafa alltaf verið og verða
alltaf.
Það er sannast mála, að prestar liafa verið allt í öllu bér á
landi. Þess er vert að minnast. Ekki vegna þess, að sú stað-
le>'nd út af fyrir sig rökstyðji tilverurétt kirkju og klerkastéttar
1 nútíð og framtíð. Lífsréttur kirkjunnar grundvallast ekki á
augljósri og almennri nytsemi, lieldur á lioði Drottins að gjöra
Pjóðirnar að lærisveinum og kenna það sem liann liefur boðið
°g vitna um eilífa Lífið í honum. Enda er heimurinn fljótur
aó gleyma, — jafnvel áþreifanlegum staðreyndum og al-
niennum nytjum. Það er t. d. óliagganlegt, að prestar liöfðu
;dgera forustu í fræðslumálum þjóðar vorrar. Þeirra verk var
sú lýðfræðsla, sem á síðustu öld var svo almenn og traust, að
það var þá, sem íslendingar fengu það orð á sig, sem þeir
kúa enn að, að liér væri almúgi manna Ijetur upplýstur, sann-
nienntaðri, en í öðrum löndum. Það var verk prestanna, að
aIþýða var læs á gullaldarritin. Það var þeim að þakka, að
nálega livert mannsbarn gat lesið Fjölni og Ný Félagsrit.Og
l>egar þessuni árangri var náð, ljörðust prestar kynslóðum
Saman fylktu liði fyrir því, að koinið væri á almennri skóla-
ftæðslu og námsskyldu, að lireppar og ríki stæðu saman um
aÚ Veita liverju barni undirstöðumenntun. Um þetla þarf ekki
auöarra vitna en þann grúa af samþykktum presta, auk erinda
°g fitgerða, um þetta efni, sem geymast frá áratugunum kring-
11111 aldamótin síðustu.
Þessa má minnast. Og gleymzt getur það ekki. En liefur þessi