Kirkjuritið - 01.04.1971, Blaðsíða 70

handayfirlagning biskus varð þó að
bíða þess tima, er biskupi hentaði.
Þannig urðu vatnsskírn og handa-
yfirlagning oft viðskila, svo að nokk-
ur tími leið í milli, — og fljótlega
varð einnig skilnaður þeirra að mati
og virðingu.
Guðfrœðingar urðu þó að gera
sér grein þess, hvað fœlist í athöfn
biskups fróbrugðið því, sem fólgið
vœri í sjólfri vatnsskírninni.
Tertullian verður fyrstur til þess
að gera greinarmun ó þessu: í vatns-
skírninni hlýtur maðurinn undirbún-
ing þess að veita Heilögum Anda
viðtöku, en hann veitist fyrir handa-
yfirlagningu.17
Slíka hugsun varð þó að finna
grundvöll undir í Ritningunni. Og þar
var þó nœrtœkt að benda ó orðin
í Postulasögunni, einkum í 8. kapí-
tula, þar sem skilnaður virtist gerður
milli vatnsskírnar og úthlutunar
Andans. Cyprianus beitir t. d. slík-
um skýringum,18 síðar Krysostom-
us19 Ágústínus20 og Hieronymus.21
Deilan um villumannaskírnina
leiddi til hins sama. Vatnsskírn
villumanna var viðurkennd. En taka
varð hina fróföllnu inn í söfnuðinn
að nýju með handayfirlagningu
biskups. Fyrr var skírn þeirra ekki
fullgild.22 Að flestra dómi gat villu-
maður sem sé ekki miðlað Andan-
um.23
Þar með var skírninni skipt í
tvennt. Og guðfrœðingar, sem
fengust við sakramentaguðfrœði mið-
alda, sneru sér að þessu kenningar-
atriði af alvöru. Sakramentishugtakið
var óljóst og illa skilgreint ó fyrra
hluta miðalda.24 Að vísu gaf Ágúst-
ínus sakramentunum fastara svipmót,
lýsti þeim sem sérstökum athöfnum/
er veittu nóðinni til kirkjunnar. Og
það hafði síðar óhrif ó hina skólast-
ísku sakramentakenningu.25 En það
tók nokkurn tlma að ókveða fjölda
sakramentanna. Hið trausta sceti,
sem sakramentafrœðin öðlast í hó-
spekinni (skólastikken), er i tengsl-
um við kenninguna um nóðina,
gratia infusa. Nóðin verður só guð-
dómlegi kraftur, sem flœða verður
inn í manninn, til þess að hjólprœðis-
verk Guðs megi fullkomnast. Sakra-
mentin eru leiðslan fyrir aðrennsli
þessarar nóðar. Hvert einstakt þeirra
miðlar sérstökum hluta hinnar
frelsandi nóðar.20
Hér fékk fermingin það verk að
vinna að miðla sjöfaldri nóð And-
ans ad robur et virtutem. Þegar
Consilium Florentinum var haldið
1439, hlaut fermingin hið endanlega,
opinbera svipmót sitt eins og hin
sakramentin.27 Þau urðu sjö, sakra-
mentin. Þar varð fermingin hið ann-
að sakramenti í röð — ó eftir sklrn-
inni — til uppfyllingar og uppbótar
ó skírnarnóðinni. Áhrif hennar voru:
datur spiritus sanctus ad robur, eins
og hann var gefinn postulunum 0
hvltasunnudegi.28
Einhver Ijósastur vottur um veg
fermingarinnar ó síðmiðöldum og
siðbótartímanum sést í leikmanna-
trúfrœði Bertolds af Chimsee,
Tewtsche Theology (1527).29 Þar e(
að finna hinn alþýðlega skilning,
sem sprottinn var af þeirri frœðslu,
sem alþýða manna hlaut um þetta
kenningaratriði: í skírninni fceðisf
maðurinn sem Guðs barn, en han°
68