Kirkjuritið - 01.12.1972, Síða 20

eða Kálfsborgarholt. Með þeim var
vinnumaður föður þeirra. Eldri dreng-
urinn fann þar uppi á klettunum
spestu og þótti merkilegur fundur,
sem von var. — Spesíuna fékk hann
vinnumanninum með þeim ummœl-
um, að hann skyldi eiga hana og
láta sem hann hefði fundið hana.
Eitthvað mun vinnumaðurinn hafa
undan fœrzt, en drengurinn lét ekki
af sínu. Og við það sat. Vinnu-
maðurinn hlaut happið og heiðurinn
af fundinum.
Þessi litla saga er hin elzta, sem
ég hefi heyrt af Skúla Gunnlaugs-
syni og lunderni hans. Hann var
drengurinn, sem spesíuna fann. Þann-
ig var hann af Guði gerður, —
þegar barn að aldri. Söguna sagði
mér yngri bróðirinn, sem smalaði í
Kálfsborgarklettum, Jón Gunnlaugs-
son frá Kiðjabergi, fám dögum eftir
dauða Skúla. Svo var sagan vel
varðveitt, að ekkert systkina þeirra
brœðra hafði þá heyrt hana. Voru
þau þá öll á lífi og ekkert þeirra
undir sjötugu.
Kirkjubóndinn í Tungu
Biskupstungur eru tvœr. Þœr eru ein
hin mesta vatnasveit á íslandi. Á
eystri mörkum rennur Hvítá, en Brú.
ará á þeim vestari. Tungufljót eða
Kaldakvísl hin forna fellur milli
tungnanna. Syðst í eystri tungunni er
Brœðratunga og þeir bœir, sem áð-
ur voru hjáleigur hennar. Þar suður
af er svo Tungueyja milli tveggja
kvísla Hvítár. Syðst í Ytri-Tungu er
Skálholt, og heitir broddur þeirrar
tungu Skálholtstunga. Þar koma
Hvítá og Brúará saman. Það
var þar — litlu sunnar, sem lík
eins Skálholtsbiskups kom að landi
í poka. — Enn sunnar verður fjall
í vegi Hvítár. Það heitir Hestfjall-
Þar gengu stundum hross Skálholts-
biskupa fyrrum. Þar, sem áin tekur
stefnu sína handan fjallsins, stendut
bcerinn Kiðjaberg.
Á þriðja tug þessarar aldar kom
út í Danmörku skáldsaga eftir rit-
höfundinn Svend Fleuron. Söguhetjur
þeirrar bókar voru fólk og hestar a
Kiðjabergi og í Brœðratungu. — ls'
lenzk náttúra, hestar og fólk verða
alltaf að sögum. En sums staðar
verður reynsla hvors tveggja, nátturu
og mannlífs, betri en sögur. Löndin
með Hvitá eru flestum löndum feQ'
urri og betri. Tunguey, Skálholts-
tunga og Hestfjall eru einstök gfið-
lönd í sunnlenzkum byggðum. Eat
er friður og víðátta eins og í óbygg®'
um. Þar verða menn og hestar sam-
huga í fögnuði og ólgandi fjöri a
sumarnóttum.
i Brœðratungu hefur jafnan verið
höfuðból. Skáldsögur valda því, a^
tvœr konur eru nú frœgastar búenda
á staðnum. Skúli Gunnlaugsson var
kirkjubóndi í Tungu á fimmta tug
ára. Hann var einn hinna mcetustu
manna, er ég hefi kynnzt. Rösk tutt
ugu ár var hann oddviti Biskup5
tungnamanna. Hann lét af því staf
hátt á áttrœðisaldri tveim misserum
fyrir dauða sinn og átti þá vinátta
og traust hvers sveitunga síns. p
er nokkur mannlýsing. Sem kirkju
bóndi og meðhjálpari verður hanu
mér hugstœðastur. Hver koma
Tungu og hver nœðisstund með hon^
um var tilhlökkunarefni. Starf s'tt
306