Kirkjuritið - 01.12.1972, Page 50

hinn sterkari eigi alltaf allan rétt. —
Svona er nú mannleg hugsun ein-
kennileg, því að sannarlega var
kenningin um náttúruréttinn upphaf-
lega borin uppi af hugsuninni um
það, að allir vœru bornir jafnir í
þennan heim.
Þessi lauslega athugun á hug-
myndinni um náttúruréttinn og tengsl
hennar við kröfu manna til yfirráða
yfir sjálfri náttúrunni, sýnir Ijóslega,
að œvinlega, þegar manneskjan skil-
greinir sjálfa sig eða rétt sinn, gerir
hún það til þess eins að upphefja
sjálfa sig. Það er því óhjákvœmilegt,
þegar manneskjan reisir réttarkröfur
sinar einungis á eigin tilveru og duttl-
ungum, kallar hún það eitt réttlœti,
sem styður sjálfsupphafning mann-
eskjunnar. Maðurinn upphefur sjálfan
sig til að sýna og s a n n a , að
hann sé í rauninni sterkastur allra og
eigi þess vegna vald yfir öllum rétti.
Það má því Ijóst vera af því, er
hér hefir sagt verið, að hugtök eins
og réttur og réttlœti eru œði afstœð,
að því leyti, sem þau eru metin
samkvœmt mannlegri viðmiðun.
Maðurinn vill upphefja sjálfan sig
og sýna sig í sem jákvœðustu Ijósi,
þess vegna telur hann það vera rétt
og réttlátt, sem veitir honum þessa
jákvœðu birtu. Þetta er óhjákvœmi-
leg afleiðing þeirrar manndýrkunar
— og mannmiðjustefnu, sem hug-
myndin um náttúruréttinn er hluti af.
Nú er nóg rœtt um hugmyndir og
hugtök. — Hvaða áhrif hafa þessar
hugsanir haft á raunverulegt líf
manna, líf hversdagsfóiks? Allir
kannast við hið margnefnda tœkni-
þjóðfélag nútímans, — þjóðfélag,
sem annars vegar léttir oss lífið með
hinum margvíslegasta hœtti, en a
hinn bóginn truflar jafnvœgi lögmál-
anna þannig, að leitt gœti til þess,
að heimurinn yrði óbyggilegur mönn-
um. Sá heimur, sem maðurinn hefi'
mótað af skynsemi sinni e i n n i , a
grundvelli þess réttar, sem hann
sjálfur hefir tekið sér í n a f n 1
mennsku sinnar einnar
s a m a n , er þannig í þann veginn
að gera manninn að leiksoppi sínurn
í stað þess að upphefja hann og stað-
festa rétt hans og réttlœti. Þjónninn er
m.ö.o. í þann veginn að sölsa undir
sig húsbóndascetið. Allar umþenking-
ar um rétt á grundvelli mennskunna'
einnar og náttúrurétt — öllum fœdd-
um jafnt til handa — eru hégóm'
og hjóm, því að réttur er ekkert °n
v a I d s . Reynslan hefir sýnt það, e[
allf kemur til alls, að það er ekki
manneskjan, sem fer með hið ceðsta
vald. Reynslan hefir kennt það, a
réttur mannsins er ekki meiri en Ij°nS
ins, sem getur étið hann, hvencer sem
þvi þóknast að hafa lyst á honum-
VERKARÉTTLÆTI
ANDSPÆNIS RÉTTLÆTI GUÐS
Hingað til hefir einungis verið rce ^
um þann rétt, sem maðurinn seg1
hafa í krafti þess, að f fl n
e r m a ð u r, sem hefir sannað re
sinn með því að leggja undir s'9
heiminn og móta hann eftir s í n u
vilja. Þ.e. þann rétt, sem maðudn
* I
hefir tekið sér í krafti s í n s e i 9
valds. En annar réttur er til 0
annað réttlœti, — það réttlœti og s
336