Jörð - 01.08.1931, Side 69

Jörð] FRÆÐSLUMÁL ÍSLENUINGA 6l
hugsjónir þær, er myndu í framkvæmd endurnæra hana
líkt og sólskin og regn gróanda grasið. í fræðslumálum
þjóðar vorrar óskum vér að vera fulltrúi alþýðlegrai',
heilbrigðrar skynsemi; en jafnframt hljóðnæm málpípa
nýrra hugsjóna, sem eiga þarft erindi til þjóðarinnar.
E F A Ð athuguð er afstaða alþýðunnar til skóla og
skólagenginna manna, þá sést, að virðingin og traustið er
langt frá að vera eindregið. Oft hefir verið gert gys að
gömlu orðtaki hennar: »Bókvitið verður ekki í askana
látið«, og er nú að vísu svo komið, að hún er sjálf í þann
veginn að blygðast sín fyrir einarðlega speki sína. Því þó
að orðtak þetta sjái ekki við öllu, þá er það í því sem öðru
réttnefnt spakmæli. Heilbrigð skynsemi alþýðu hefir ekki
fram á þenna dag viðurkennt réttmæti hinna dauðu
fræða, sem skólarnir hafa veitt (bezt gefnu) börnunum
hennar. Hún hefir látið það viðgangast af því, að hún gat
ekki annað; líkt og hún varð að láta sér lynda stjórnar-
farslega og viðskiftalega kúgun vegna þess, að hún hafði
ekki tök á að verjast. Nú er hún tekin að ráða sér meira
sjálf og sjá sér sjálf farborða í stjórnmálum og viðskift-
um — og á væntanlega eftir að átta sig á því, er fyrir
henni vakti óljóst — og að vísu elcki ómengað lakari
hvötum —, þegar hún skapaði spakmælið »Bókvitið verð-
ur ekki í askana látið«.
Alþýðan er inn við beinið æ hin sama: hin heilbrigða
en lítt ræktaða náttúra hverrar þjóðar. Menntalýðurinn
fjarlægist aftur á móti ósjálfrátt náttúruna í öllum
greinum, nema honum sé sú tilhneyging ljós. Talcmark
heilbrigðra fræðskimála er:
gagngerð menntun almennings,
án fráhvarfs frá náttúrunni.
Er þá næst að gera sér nánari grein fyrir, hvað mennt-
un er. Verður því svarað svo hér til bráðabirgða, að
menntun er uppeldi, er hefir þcm áhrif á einstaklinginn,
a.ð hann verði liæfari til að lifa hverskonar heilbrigðu fé~
lagslifi 5.