Prestafélagsritið - 01.01.1921, Page 17

12
Jóq Helgason:
Prestafélagsritiö.
þvi hann andaðist ekki löngu eítir hingað komu sína og
var grafinn í Skálholti, fyrstur biskupa, er leg hafa hlotið
í íslenzkri mold. Eftir hann kom Róðólfur »af Rúðu á
Englandi«, segir í Hungurvöku, en þar er líklega átt við
Rouen í Normandíi. Hann kom hingað frá Noregi eftir
fall Ólafs konungs helga, dvaldist hér i 19 ár og bjó
lengst af að Bæ í Borgarfirði. Héðan fór hann til Eng-
lands, gerðist ábóti i Abingdon-klaustri bjá Oxford og
andaðist þar. Hann skildi hér eftir þrjá munka, og af
því hefir sú saga myndast, að hann hafi fyrstur sett
munklífi á landi hér, en munkar gátu vitanlega vel verið
í för hans og orðið hér eftir, þótt ekki væri hér um
reglulegt munklífi að ræða. Enn eru nefndir tveir útlendir
biskupar, Jón írski og Hinrik. Um þá er ekkert kunnugt,
nema hvað talið er, að Hinrik hafi orðið biskup í Lundi
og andast þar af afleiðingum drykkjuskapar.
Af söguheimildum vorum verður ekki séð, að þessir
biskupar hafi gert nokkuð til þess að koma fastri skipun
á málefni kirkjunnar, eða haft nokkur veruleg áhrif á
kristnilíf þjóðarinnar. Aðalstarf þeirra hefir verið að fá
kirkjur reistar hér og þar og að vígja presta þangað, ferma
(biskupa) ungmenni og vinna önnur þau verk, sem bisk-
upum einum var heimilt að vinna. Kirkjur voru hér allar
eign einstakra manna, svo sem hofin höfðu verið áður í
heiðnum sið. Goðarnir hafa eflaust talið sér skylt að gera
kirkjur handa þingmönnum sinum, er þeir höfðu tekið
kristna trú, hafi þeir ekki beint breytt hofum sínum í
kirkjur, sem gera mátti án mikils tilkostnaðar. En enginn
var munur á kirkjum goðanna og öðrum kirkjum. Höfuð-
kirkjur voru hér engar, meðan ekki höfðu fastir biskups-
stólar verið settir. Það, sem einkum hvatti menn til
kirkjugerðar, var fyrirheit kennimanna, »að maður skyldi
eiga jafnmörgum mönnum heimilt rúm í himnaríki, sem
standa mætti í kirkju þeirri, er hann léti gera« (Eyr-
byggja 19).
En landsmönnum duldist það ekki, að mjög háði það