Sjómannadagsblaðið - 01.06.1989, Blaðsíða 32

30
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
hún hafði sótt menntun sína til og
hafði svo miklar mætur á, og vildi
auka samband sinnar þjóðar við.
Hún vissi að Islandsveiðarnar höfðu
verið þó nokkuð mikilvægur þáttur í
efnahagslífi Frakka, auk þess sem
fyrr segir, að þennan þátt átti alger-
lega eftir að rannsaka í íslenzku þjóð-
arsögunni.
Þarna sat framtíðarforsetinn við
þessa iðju veturinn 1970-71 og var
alltaf að rekast á sitthvað forvitnilegt
og fróðlegt í frönskum gögnum.
Forsetinn á í sínum fórum mikinn
búnka af minniskompum og minnis-
löppum, en þar er allt ritað á
frönsku. Ég kann ekki annað mál en
bolvísku og talaði hana við Forset-
ann, og hann var þar heima, því að
hann kann einnig það mál eins og svo
mörg önnur, enda er vísa séra Þor-
valdar, afa Forsetans, ort á því máli
fornu, amma mín hét Valgerður, og
hana nefndi afi ævinlega Valgerdi.
Og svo er það hin alkunna vísa, ort í
Bolungavík, „Nordan hardan gerdi
gard“, og í þessum eina punkti kom
málakunnátta mín og Forsetans sam-
an.
í þessum frönsku skýrslum var
náttúrulega margt bókað um slysfar-
ir, sjúkdóma, refsingar og viðskipti
við íslendinga. Forsetinn ritar for-
mála fyrir bókinni „Yves frændi“ ís-
landssjómaður, og segir þar að sú
ömurlega lýsing sem þar er gefin af
frönsku skútulífi sé „raunsönn“. Ég
var dálítið í efa um það og spurði
hvort hann myndi ekki vera ýktur
ömurleikinn. Forsetinn aftók það
með öllu. Hann sagði að þær skýrslur
sem hann hefði gluggað í sýndu að
það sóttu allskonar kvillar á sál og
líkama frönsku sjómannanna á Is-
landsveiðunum og drykkjuskapur
liafi verið mikið vandamál í fiskiflot-
anum.
Þar sem Forsetinn hafði kynnt sér
málið í heimildum, en ég dregið mín-
ar skoðanir af ýmsum ytri búnaði
Frakkanna, svo sem stærð skipa
þeirra, og haldið að þeir hafi hlotið
að eiga öllu betra skútulíf en okkar
skútumenn, fór ég að ígrunda málið
og fann að það mátti renna mörgum
stoðum undir þá skoðun sem Forset-
inn hafði myndað sér í heimildaleit
sinni.
Fransmennirnir áttu hér enn verra
líf en okkar karlar, og rek ég orsak-
irnar lið fyrir lið í þeirri grein sem hér
fer á eftir. Það var mikilvægt atriði
fyrir mig sem Forsetinn sagði um
mannlífið, ég hefði ella skrifað þann
þátt með allt öðru móti. Ég var mjög
glaður þegar ég hafði sannfærst um
að Forsetinn hafði algerlega rétt fyrir
sér um raunsannindi mannlífslýsing-
anna í bók Yves frænda, og ekki síð-
ur gladdi það mig að hann nefnir
ekkert annað um gerð sjómannsþátt-
ar bókarinnar.
Greinilega þótti Forsetanum vænt
um sögumanninn Yves gamla og
hafði haft af honum góð kynni. Þá
fylgist hann með líðan hans í bænum
þar sem hann á heima og bæjarstjór-
inn sendir Forsetanum fréttir af Yves
gamla.
Ég nefndi því ekkert um ágalla
bókarinnar, sem ég vil kenna höf-
undinum en ekki gamla sjómannin-
um. Það er eflaust nóg til að angra
Forsetann þessa dagana eins og
ástandið er í landinu, þótt gestir og
gangandi ryðjist ekki inn á hann með
einhver leiðindi til að ergja hann.
Mig langaði þó oft til að spyrja hvort
Forsetinn hefði fundið það á sér, eða
leitað sér upplýsinga um það, að hin-
ar hlutlægu sjómennskulýsingar bók-
arinnar væru algert rugl og þess
vegna sleppt að nefna nokkuð um
þann þáttinn. Ég var búinn að
skemmta mér mikið við lestur þeirra
og hefði orðið að sleppa þeim at-
hugasemdum mínum öllum ef For-
setinn hefði hælt þeim þætti bókar-
innar.
Ekki hafði blessaður Forsetinn
verið á færum og gat ekki af þeirri
reynzlu vitað, eins og ég, að það er
ekki gerlegt í ofsaveðri að snúa segl-
skipi einn hring, hvað þá tíu hringi til
að leggja upp að manni, sem fallið
hefur fyrir borð. Kannski það hafi
vakið Forsetanum einhvern ugg um
sjómennskulýsingarnar að skips-
pumpan var niðri í lest á annarri
skútunni í sögunni. En hvernig svo
sem því er varið, þá stóð Forsetinn
klár af þessu; nefndi ekkert um
þennan hluta og formálinn er honum
til mikils sóma, bæði fróðlegur og vel
skrifaður.
I skútugreinum mínum sæki ég
mikið efni í viðtal mitt við Forsetann,
þótt þess sé ekki alls staðar getið, og
formálinn sýnir náttúrulega að
Pompólasöguna hef ég frá Forsetan-
um. Við ræddum skútumálin vítt og
breytt og komum víða við. Forsetinn
fór fram og aftur um Islandssöguna
og það leynir sér ekki að hann er þar
vel heima, enda þarf hann trúlega oft
að grípa til þeirrar þekkingar sinnar.
Ekki er nú stætt á að rekja þetta
lengra, árangur af viðtalinu kemur
hér og þar fram í greinum mínum,
sem fyrr segir.
Ég skildi við Forseta minn og þjóð-
arinnar, þægilega veikur orðinn af
Forsetaveikinni í fullvissu þess að
óhætt muni að bóka í Sjómannadags-
blaðinu að Forsetinn okkar er góð
manneskja, skynsöm manneskja og
falleg manneskja, og í návist hennar
„verða gamlir símastaurar grænir aft-
ur“. (Guð verndi páfann).
Upp á þessa ályktun hefur Pétur
Sigurðsson skrifað fyrir hönd Sjó-
mannadagsráðs og væntanlega allrar
sjómannastéttarinnar í landinu.
Asgeir Jakobsson