Sjómannadagsblaðið - 01.06.1989, Blaðsíða 66

64
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
baráttu, þar sem sálarlíf skútunnar
Áróru, hugrekki hennar og baráttu-
vilji kemur við sögu. (Ekki erum við
íslendingar á móti því að eigna skip-
um sál, en við höfum aldrei lagt í að
gefa þeim skynsamlega hugsun, en
Áróra vissi — og Áróra hafði lært —
þarna örlar á nýtt embætti fyrir há-
skólamann — skipasálfræðing).
„í þessari ringulreið á hjara heims,
þar sem allir kraftar höfðu lausan
tauminn, blandaðist saman dynur
hafs og himins. Himinninn var allur
undirlagður af æðandi storminum
sem öskraði í hamagangi sínum yfir
tindum Vatnajökuls. Og rigningin
slóst í bandalag til að láta ekki sitt
eftir liggja í ofsanum og hver hryðja
lamdi af heljarafli eins og það rigndi
steinum. Sjórinn var hinsvegar ekki
orðinn annað en ógnarlegur suðu-
pottur, rétt eins og einhver illur andi
hefði í djúpum hans kveikt vítiseld
sem velti bylgjunum áfram eins og
þéttri sauðahjörð sem lék sér að Ár-
óru, lyfti henni ósjálfbjarga upp á
öldukambana áður en hún féll djúpt í
öldudalina, í skrúfstykki sem þjarm-
aði í hvert skipti æ meira að stynjandi
skipsskrokknum.
Engu að síður stóðst skútan og
endurgalt hvert högg þessa vitfirrta
hafs sem æddi áfram í banvænum
ofsa, hún beitti stefninu og skar
hverja tröllvaxna holskeflu sem beit
hana í síðurnar, hristi siglutrén eða
kubbaði sundur eitt af þessum meg-
inlíffærum.
Áróra hafði svo sem kynnst öðrum
stórviðrum eins miskunnarlausum
og þetta var. Ur hverri slíkri raun
hafði hún komið með fullum heiðri,
stundum særð, en aldrei sigruð. Þá
var það nóttina 21. febrúar 1912, að
hún átti enn í höggi við þennan gamla
óvin sinn, fárviðrið, ein gegn þessari
hrikalegu náttúru.
Eftir langa reynzlu á íslandsmið-
um vissi hún vel hve tilgangslaust var
að berjast djarflega af sínum veika
mætti gegn ofurvaldi höfuðskepn-
anna sem voru í samsæri um glötun
hennar. En hún hafði einnig lært hve
áhrifarík var sú list að víkja sér und-
an, bera fimlega af sér höggin blindu
sem óvinurinn sló hana.
Þannig beitti hún brögðum, þóttist
sætta sig við að hrekjast undan vindi,
eins og til að færa sjálfviljug síðustu
fórnina, en þegar hún var að því
komin að týnast, brá hún hart við
eins og stór skepna í nauðum sem
vildi ekki deyja. Og í sama mund
hófst miskunnarlaus bardaginn aft-
ur. Um borð lifðu menn vakandi
martröð utan við tímann sem varð að
engu í þeirri skelfingu sem bjó um sig
í hverjum manni, skelfingu sem tak-
markaði allar athafnir við frumstæða
lífsviðleitni og kom af stað margs-
konar hrópum og formælingum.
Menn skömmuðu fárviðrið sem þeim
fannst að hefði sál, hræktu sannleik-
anum framan í það, þetta skrímsli,
vesæll maður gegn óhemjunni. Og ef
Guð og María mey voru ákölluð í
þessum æðislegu hrópum, þá var það
til að tengja nöfn þeirra einhverju
krassandi áhersluorði sem hefði
hneykslað frjálslyndasta prest á
Bretaníuskaga. I káetunni hafði
Yves hniprað sig saman steinþreytt-
ur í kojunni sinni án þess að gefa sér
tíma til að fara úr fötunum, og þann-
ig hvíldist hann í sömu stellingu og
svefninn hafði yfirbugað hann.
Þær höfðu verið gífurlega erfiðar,
þessar átján stundir sem þeir höfðu
staðið við fiskdrátt í striklotu meðan
nokkur beit á, en fengu sér aðeins
þurrt kex með fleskbita til að hressa
ofurlítið upp á kraftana, og gleyptu
þetta milli þess sem þeir köstuðu út
færinu sem að bragði þurfti að draga
upp þungt af þorski sem braust um,
bölvaður skálkurinn ... En hvílík
veiði og hvílík blessun, þrjár vikur
fyrir heimförina til Bretaníuskaga,
þessir tvö þúsund og fimm hundruð
þorskar sem kapteinninn hafði skráð
á nafn hásetans Yves Le Roux. Það
yrði dágóð fúlga sem hann fengi
mömmu sinni í hendur. En þessa
stund var hann út úr heiminum, hann
dreymdi, eða réttara sagt hafði hann
martröð, yngsti hásetinn á Áróru.
Skipið veltist um í miklu fárviðri og
við hverja báru kastaðist Yves að
vöntunum og herðar hans skullu hart
á þeim. Hann hefði þurft að geta
safnað nógu miklum kröftum til að
rífa sig upp úr svefninum, opna aug-
un til að losna við þessa martröð sem
herjaði í höfði hans. Hann mátti til,
en mikið var erfitt að lyfta þessum
augnalokum, þungum af þreytu...
Hið fyrsta sem hann sá hallast yfir
sig líktist andliti, sem var í upphafi ó-
greinilegt, en varð smám saman
greinilegra eftir því sem hann komst
til raunveruleikans, og þetta andlit,
sem var markað skelfingu, var andlit
eins af skipverjunum
Loksins ertu vaknaður! Ég er
búinn að hrista þig í langan tíma...
Þú verður að koma upp og hjálpa til,
það er skollið á brjálað veður og
hætta á, að illa geti farið... Það er
auðvitað ekki skylda þín, miðað við
reglurnar og aldurinn á þér, en þegar
svona stendur á...
Og satt var það, veltingurinn var á
allar hliðar í káetunni sem upplýst
var flöktandi skini frá óðri skipslukt-
inni.
Já, já, ég kem. Er það satt, að við
séum í hættu?
Meiri en þú heldur... Ef við slepp-
um, þá er það hundaheppni...
Þeir urðu að grípa dauðahaldi í
hverja rim til að geta klifrað upp stig-
ann sem lá upp á þilfarið, því skipið
veltist eins og það væri komið í svim-
andi hringiðu.
Þegar upp kom, gerði Yves sér
fulla grein fyrir harmleiknum sem
fram fór. Það voru sárir líkamir í föt-
um sem voru gegnblaut af ísköldu
vatni, hendur þeirra stífar í freðnum
vettlingunum, fætur og fótleggir
holdvotir í klossastígvélunum, and-
litin veðurbitin í þessu syndaflóði
sem steyptist yfir úr öllum áttum,
þannig börðust skipverjarnir á Ár-
óru.
En öllum þeim sársauka sem herj-
aði um líkamann, kramdi vöðvana,
stakk í augun og nagaði húðina, hon-
um gleymdu þessir menn sem voru
fallnir niður á stig dýrsins, þar sem
einungis réð frumstæð hvötin til að
berjast fyrir lífi sínu. Um sársaukann
gátu þeir hugsað seinna, ef yfirleitt
yrði um eitthvað seinna að ræða, —
en eins og sakir stóðu urðu þeir að
bjarga lífi sínu, draga hrör sitt úr
þessari æðandi ógn. Ekkert annað
skipti máli. Og gagnvart því voru
þeir eins og hundelt veiðidýr, mesta
öryggið var í því fólgið að gefa sig
alveg á vald eðlislægri skynsemi