Sjómannadagsblaðið - 01.06.1989, Blaðsíða 77

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
75
i
Dunkirkskúta á íslandsmiðum. Dunkirk-úthafsskútur virðast hafa verið ámóta skip að
gerð og seglbúnaði og kútterar okkar voru, en talsvert stærri, einkum Iengri. Eðlilegt
sýnist að margt yrði líkt með Dunkirkurum og bæjum á austurströnd Englands, þar
sem hvorir tveggja sóttu í Norðursjó.
sögunni var móðurbróðir rithöfund-
arins. Þess munu hafa verið fádæmi,
að Frakkar færu að konum eins og
lýst er í sögunni).
„Það var eitt sinn að vorlagi, að
Fransmenn margir komu að Mýrum.
Voru þeir af tveimur skútum, og
vildu skipstjórarnir kaupa naut af
Guðmundi bónda Brynjólfssyni. Var
skipstjórunum boðið til stofu, en
menn þeirra voru á rjátli úti við.
Mýrabræður voru allir heima, nema
Brynjólfur. Franklín mun ekki hafa
verið nema tíu ára gamall og Guðni
fimmtán, en Jón og Guðmundur
Hagalín höfðu náð fullum þroska.
Meðan Guðmundur Brynjólfsson
sat á tali við skipstjórana frönsku,
varð Guðmundi Hagalín gengið út
og niður af bænum. Heyrði hann þá
hrópað á hjálp, brá skjótt við og
hljóp niður að fjósi, því að þaðan
heyrðist honum kallið koma. Þegar
þangað kom, sá hann Fransmann,
sem hafði varpað niður ungri stúlku
og gerðist við hana ærið fjölþreifinn.
Guðmundur þreif Fransmanninn,
þaut með hann að fjóshaugnum og
stakk honum þar á höfuðið ofan í
mjúka mykju. Hinir Fransmennirnir
sáu þessar aðfarir, og komu tveir
þeirra til bjargar félaga sínum, en um
það bil tuttugu manns þustu að Guð-
mundi Hagalín og réðust á hann.
Þeir urðu léttir í höndum hans, en þó
má ætla, að hann hefði verið ofurliði
borinn, ef honum hefði ekki borizt
hjálp. En Guðmundur Franklín
hafði séð aðfarir Fransmannanna, og
kallaði hann þegar á þá Jón og
Guðna. Þeir voru fljótir til liðs við
bróður sinn og ruddust inn í hópinn,
og sneru þeir bökkum saman Jón og
Guðmundur Hagalín, þrifu sinn
Fransmanninn hvor og notuðu sem
barefli á hina. Guðni gekk og hart
fram, og Franklín hafði náð sér í
lurk, er hann notaði sem barefli.
Hoppaði hann í kringum hópinn og
gerði skyndiárásir, ef hann sá ein-
hvern bræðra sinna í sérstakri hættu.
Eitt sinn sá hann, að einn af Frans-
mönnunum hugðist leggja hnífi bit-
urlegum í bak Guðna. Þaut drengur-
inn þá til og slæmdi lurknum á hand-
legg þeim franska, og rak sá upp óp
mikið. Ekki leið á löngu, unz flótti
brast í lið Fransmannanna, og lauk
viðureigninni með frægum sigri
þeirra bræðra. Sumir þeir frönsku
voru ærið seinfærir og þeir lágu í
valnum, sem notaðir höfðu verið
sem barefli. Umþaðbiþsembardag-
anum lauk, komu þeir út, skipstjór-
arnir og Guðmundur Brynjólfsson.
Varð ærið þung brúnin á Mýrabónd-
anum, þegar hann heyrði málavexti,
og vildi hann engin skipti eiga við
Fransmennina, en krafði þá bóta til
handa stúlkunni. Skipstjórarnir
mölduðu í móinn og bentu á þá, sem
lágu í valnum, en þeir Jón og Guð-
mundur Hagalín tóku að láta ófrið-
lega — og spurði Hagalín föður sinn:
„Skal greiða þeim atlögu, faðir
vor?“
Þeir frönsku sáu, að Mýrabræður
voru tii alls búnir, og guldu þeir
nokkra upphæð til stúlkunnar. Síðan
fóru Frakkar til báta sinna og báru og
drógu þá með sér, sem ekki voru ein-
færir um að komast til sjávar.
Mýrasystur voru engu síður táp-
miklar en bræður þeirra, og að lík-
amlegu þreki voru þær einstæðar,
enda iðkuðu þær aflraunir með
bræðrum sínum. Þegar Guðni kom
heim úr skóla, kominn fast að tví-
tugu, reyndu þau handstyrk sinn,
hann og Bjarney, systir hans, og
veitti henni betur. Þá mælti Bjarney:
„Þú kvað þykja sterkur í skóla,
bróðir, og ert þó ekki enn orðinn
kvensterkur!“
Og Hagalín hefur fleira skemmti-
legt að segja af fransmönnum, og
enginn kunni betur skemmtisögu að
segja en hann.
Þá er ég kom norður, lágu nokkrar
franskar skútur á Haukadalsbót, og
franskir sjómenn voru að taka vatn í
árósnum. Þá var og slangur af þeim á
reiki um kambinn, bæði í nánd við
ána og eins úti við búð Matthíasar
Ólafssonar.
Áður fyrrum hafði mesti fjöldi
franskra fiskiskipa leitað á Dýra-
fjörð. Þau höfðu oftast lagzt annað-
hvort á Haukadalsbót eða fram und-
an Bakka, sem er á norðurströnd
fjarðarins, svo að segja beint á móti
Þingeyri. Frönsku skúturnar komu
einkum inn til þess að taka vatn og
hagræða ýmsu, sem aflaga hafði farið
í vetrarstormunum, en sjómennirnir
frönsku áttu samt ýmis skipti við
landsmenn. Þeir keyptu af íslending-
um prjónles, einkum vettlinga, og
stundum keyptu þeir kjöt. í staðinn
létu þeir fyrst og fremst brauð, en
einnig kartöflur, salt, rauðvín og
konjak. Bezt þótti brauðið frá þeim
skipum, sem gerð voru út frá borg-
inni Paimpol. Það brauð var ekki
ósvipað skonroki í laginu, en kök-