Sjómannadagsblaðið - 01.06.1989, Blaðsíða 76

74
SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
Pompólskúta leggur úr höfn til íslandssiglingar.
mannaður úrvalsmönnum, ekki
meiri virðingar- eða tekjumöguleika
en fiskimennskan hafði með Frökk-
um. Erfiðast hefur trúlega verið að
manna hinn mikla íslands- og Ný-
fundnalandsflota góðum mönnum.
A þann flota einan hefur sjálfsagt
þurft allt að 20 þúsund manns og þá
var eftir allur flotinn í Norðursjó og á
heimamiðum.
Yves frændi nefnir engin dæmi um
það að frönsku skútumennirnir hafi
verið fluttir með valdi („sjanghæað-
ir“) um borð í frönsku Islandsveiðar-
ana eins og tíðkaðist við að manna
herskip eða Austurlandaför, en hann
segir hitt hafa gerst, að hellt hafi
verið í menn víni og þeir látnir skrifa
drukknir undir ráðningarsamning til
íslandsferðar.
Öllum íslenskum frásögnum ber
saman um að frönsku hásetarnir hafi
sýnst heldur litlir bógar til hinnar
hörðu sjómennsku og mikið verið
um unglinga sem íslensku konurnar
aumkuðu: „Blessaðir drengirnir,
svona litlir og veimiltítulegir og
svona langt burtu frá heimilum sín-
um.“ Frakkar eru nettbyggðir menn
og miðað við hrammana á okkar
mönnum þóttu þeir handsmáir, en
það handlag fellur betur að konum
en sjómennsku á Islandsmiðum.
Ef við nú tökum þetta allt saman
sem lýst hefur verið um mannlíf um
borð í skútum þessara tveggja þjóða,
þá horfir málið svona við:
1. Frakkarnir komu úr veðursælu
sólarlandi norður í hafið kalda og
vindasama og þjáðust af sárri
heimþrá. Þetta sama haf var
heimaslóð okkar manna, og gerir
þetta mestan mun á skútulífi
þjóðanna.
2. Islandsveiðar voru nauðungar-
vinna Frökkum, en sjálfsagður at-
vinnuvegur okkar mönnum og til
framfara í fiskveiðum.
3. Skakerfiðið lagðist þungt á
Frakka en íslendingum brá þar
ekki til hins verra í sínu erfiðislífi
við árina orfið og baggana.
4. Frakkar misstu mikið í sínu eðli-
lega mataræði og þjáðust af nær-
ingarskorti. Islendingar misstu
lítils frá því sem þeir voru vanast-
ir.
5. Frakkar áttu sér engan annan
metnað í fiskimennskunni en
losna sem fyrst frá henni. íslend-
ingum var hún framabraut.
6. Skrapmannskapur hefur verið á
frönsku skútunum mörgum hverj-
um, en íslenzku skúturnar yfir-
leitt vel mannaðar, þar sem dug-
legir færamenn leituðu á þær af
árabátunum, en ekki aðrir á
frönsku skúturnar en þeir sem
engrar annarrar vinnu áttu kost.
7. Drykkjuskapur, sídrykkja, var
mikill um borð hjá Frökkum á
veiðunum, en lítill sem enginn hjá
Islendingunum.
8. Frönsku skútumennirnir bjuggu
við heraga og virðingarleysi yfir-
manna sinna, en Islendingar voru
lausir við þær plágur báðar.
Þegar þetta allt er haft í huga,
verður það skiljanlegt að það kemur
svört skútulífssaga úr Frans, þegar
við eigum hana dekksta gráa. Það
var svo sem auðvitað að Forsetinn
hefði rétt fyrir sér, eins og Forsetum
ber að hafa. Hann segir ekkert um
sjálfa sögugerðina annað en mann-
lífsþáttinn, og sá þáttur sannar sig
réttilega.
En þótt rauði þráðurinn sé rétt
spunninn eru flestir aðrir þættir
rangsnúnir utan um hann í sögu Yves
frænda. Yves frændi hefur nú verið
leiddur sem vitni og heimild um
franskt skútulíf, og hefur þar margt
verið öðruvísi en hjá okkar mönnum.
Hagalín kunni sögur af
frönsurum
rakkarnir þóttu sækja meir
en aðrir útlendingar í konur
okkar Eyjarskeggja og sýnu
meiri þær sögur af Frökkum en Eng-
lendingum eða Hollendingum.
Frá þeim öldum, sem ekki er önn-
ur vitneskjan en munnmæli, voru
frönsku skútukapteinarnir sagðir
gleðja bændur á kotbýlunum með
rauðvíni, en konur þeirra með tillæti
uppá franskan máta, sem konum hafi
þótt tilbreytni frá ástalífi sínu með
bónda. Sjaldan er fullt mark takandi
á sögum um ástafar. Þær eru oft ýkt-
ar og færðar í stflinn. En þær eru líka
til raunsannar. Hagalín er með eina
slíka í einni bóka sinna (Sjö voru sólir
á lofti) Honum segist svo: (Guð-
mundur Hagalín, sem nefndur er í