Eimreiðin - 01.10.1925, Page 50

334
NORRÆN SÁL
EIMREIÐlN
hrifningu svífandi skoðunar, heldur í rólegu valdi á sjóninni-
Hún mótast af öllu því mótvægi, sem norræn sál þarfnast til
þess að týna ekki sjálfri sér í hinu endalausa, — því mótvæð1*
sem mótar og, þótt á annan hátt sé, hina »apollinsku« list
Grikkja.
Útgripið í fjarskann kemur einnig í ljós í goðafræðinni, Þa(
sem er Óðinn, hinn eirulausi, sem er einmana, vitur, en ekki
alvitur, og er jafnan á ferli til að afla sér vizku. Hann lætur
auga sitt að veði, hann mælir við Míms höfuð, ef verða mæth.
að vizkan gæti boðið örlögunum byrginn. Einmana situr hann
í Valhöll, í glaumi Einherja, hann hefur áhyggjur stórar, seæ
enginn veit um nema hann. En hvað veit grískur guð, hvað
veit Seifur af þessari eirulausu óró? »Enginn guð iðkar vis*
indi eða reynir að verða vitur, — hann er það fyrir frarn4.
segir Platon. Þar sést gegngripið eða ef til vill heldur vest-
ræn áhrif. Annarsvegar starandi augu út í endalausan, dimnr-
an fjarskann, — hinsvegar rólegur gangur í bjartri takmörkun-
Þetta var útdráttur úr bók Clausz’. En hugsanir hans o$
útlistanir geta víða komið heim og margt útskýrt. Maður
skilur t. d., hví fjandinn á að fá Fást, ef Fást verði nokkru
sinni ánægður með líðandi stund, svo að hann hafi einskis að
óska framar, þrái ekkert meir. Ef svo fer, er Fást búinn aO
svíkja eðli sjálfs síns, »útgripið í hið endalausa*, hann hefur
brugðist eðli kynflokks síns, er orðinn »austrænn« eða er ?.
m. k. ekki lengur norrænn. Það gætu því virzt vera prettu"
við fjandann, að æðri völd skuli láta bera sál Fásts til himne'
ríkis. En þótt djöfsi líti svo á, að Fást hafi brugðist eðli sjálfc
síns og sé því glataður, geta æðri völd e. t. v. litið svo á,
hið »æðsta augnablik« Fásts sé aðeins áfangastaður, þaðan
sem þrá hans hefji sig síðar til enn æðra flugs. Það sk»s
einnig, að orð Lessings, að hann kysi heldur sannleiksleitm3
en sannleikann, eru sögð af norrænum anda. — Maður skilm
einnig, hví sonnettan er ítölsk (vestræn) sköpun, — þegar lih0
er á, hvað rómanskar sonnettur (t. d. ítalskar, spænskar eS
franskar) eru takmarkaðar og sjálfum sér nógar; þar er ekk'
ert, sem er ekki sagt greinilega, ekkert, sem bendi út Ylir
kvæðið sjálft. Og maður finnur umbrot norræns anda í 9er'
mönskum sonnettum, þar sem afar-oft er eitthvað, einhye(
hugsun, er bendir út yfir kvæðið, — þar birtist þráin út 1
fjarskann, óvildin gegn því, að vera í lokuðum hring.^
sonnettan gæti verið grísk, verið sjálfviljug takmörkun á ut'
þránni, verið »gegngrip«, — og þó eru rómanskar sonnettnr
yfirleitt of lokaðar til að geta verið það. —