Eimreiðin - 01.05.1970, Síða 45

ALDARMINNING
109
ákjósanlegri. Þessi Berlínarverka-
maður, ráðvandur, greindur og
jafnframt dálítið barnalegur,
skyldurækinn, fordildarlaus og
þó haldinn eigi litlum metnaði
gagnvart iðn sinni, hafði í raun-
inni til að bera öll einkenni ó-
breyttrar þýzkrar alþýðu, sem ég
þekki af margra ára viðkynn-
ingu síðar á ævinni.
Og enn segir hann um þessi
kynni: — Á kvöldin eða á sunnu-
dögum fræddi hann mig um
verkalýðshreyfinguna þýzku, sem
hann var sérlega hreykinn af, og
söng fyrir mig baráttusöngva
hennar. Undrandi hlýddi ég á
frásagnir hans af voldugum bar-
áttusamtökum þýzkra verka-
manna. Hér var loksins kornið
skynsamlegt vit í hlutina. Hinir
fátæku höfðu með samtökum sín-
um skapað sér vald, sem fyllti
hjarta mitt blossandi hrifningu.
Hér var einmitt viljinn til hins
dýrkeypta frelsis. Frelsun verka-
mannsins sé hans eigið verk!
Og þegar hann var að kveðja,
gerðist atburður, sgm aldrei mun
mér úr minni líða. Hann kvaddi
alla með handabandi, en mig
faðmaði hann að sér, kyssti mig
á vangann og sagði með tár í aug-
um: — Þegar þú ert orðinn skáld,
gleymdu þá ekki öreigastéttinni.
Hversu undarlegt varð mér
innanbrjósts á þeirri stundu og
hversu heimskur fannst mér ég
vera og lítilsigldur. Þar stóð ég
eins og glópur og gat engu orði
upp stunið. Ég bar djúpa virð-
ingu fyrir skáldskapnum, en
aldrei hafði mér komið til hug-
ar, að ég ætti sjálfur eftir að ger-
ast skáld. Og hér hafði hann nú
slegið mig til riddara með nokkr-
um hætti.
Mér hefur ávallt síðan fundizt
sem þessi maður hafi tilnefnt
mig, — kjörið mig til þessa hlut-
verks.
Þetta eru orð Martins Ander-
sen Nexö sjálfs um reynslu sína.
Og hlutverk hans átti eftir að
verða mikið og hafa víðtæk áhrif
á samtíð hans.
Eftir þetta hóf Martin skóla-
nám, fyrst í unglinagskóla í
Rönne, en síðan komst hann í
lýðskólann í Askov og var þar við
nám veturinn 1891—1893. Að
námi loknu var hann eitt ár
kennari á Fjóni. Skömmu síðar
hélt hann til Suður-Evrópu, fór
þangað einkum ti! hressingar og
heilsubótar, en hann hafði þá
um langt skeið átt við sjúkdóm
að stríða, það var brjóstveiki.
Þar syðra dvaldist hann á árun-
um 1894—1896. Ferðaðist hann
þá um Ítalíu og Marokko, en
dvaldist lengst á Spáni.
Á ferðalögum sínum í Suður-
löndum varð Nexö að lifa mjög
sparlega, farareyrir var af skorn-
um skammti og tekjur rýrar. Þó
fékk hann nokkurt fé frá blöðr
um í Danmörku, sem birtu frétta-