Eimreiðin - 01.05.1970, Blaðsíða 47

ALDARMINNING
111
þessu umhverfi og í þriðja bindi
verksins segir frá því, er hann
kemur til Kaupmannaliafnar,
hinnar stóru borgar, þar sem
verkamenn eru skipulagðir til fé-
lagslegrar samvinnu og baráttu
fyrir bættum lífskjörum. Hann
gerist brátt þátttakandi í þessum
samtökum, vinnur sér traust fé-
laga sinna og verður foringi, sem
auðnast að leiða verkfall til sig-
urs.
I seinasta bindinu segir svo frá
því, hvernig hugsjónir söguhetj-
unnar og draumar um framtíð-
ina, snúast um samvinnu og verk-
smiðjurekstur, sem vinni í þágu
fólks. En það, sem mestu varðar í
þessu bindi, er þó það, að þegar
Pelle situr í fangelsi vegna bar-
áttu sinnar, er hann neyddur til
að vera einn með sjálfum sér. Þar
með tekur hann að hugleiða sitt
innra líf, sinn innri rnann, og þar
verður hann einnig að vinna
sigra og skilja sjálfan sig. Eftir
sigrana í hinum ytri, félagslegu
átökum efnahagslífinu og hags-
munabaráttunni, tekur hann að
finna hamingjuna í hinu nálæga
og nánasta umhverfi, fjölskyldu-
lífinu.
Annað stóra skáldverkið, sem
kom frá Martin Andersen Nexö,
er Ditte Menneskebarn, — Ditta
Mannsbarn, — sem kom út á ár-
unum 1917—1921, einnig í fjór-
um bindum.
Þessi tvö verk eru í ýmsu hlið-
stæð, að öðru en því, að Pelle er
sigurvegarinn og hamingjunnar
barn í baráttunni sinni, en Ditta
er dæmi um hinn ótölulega
fjölda, sem sífellt er að fórna
vegna réttleysis einstaklingsins.
Hún er góðvildin sjálf. Frá barn-
æsku er hún vön að líða og fórna
annarra vegna, en oftast er hjálp-
semi hennar og góðvild misnot-
uð og hálfþrítug er hún útslitin
og kveður þetta líf. Þessi skáld-
saga er skrifuð af látlausri snilld
og í einfaldri fegurð sinni hrífur
hún hvern lesanda. Það er saga af
sigrum og ósigrum og framar öllu
fórnarlund alþýðukonunnar á
öllum öldum, „saga konunnar
sem móður lífsins er dregur til
sín upprunalegan kraft úr skauti
náttúrunnar og gefur öllum af
óþrotlegri auðlegð hjarta síns.
Enginn á betra hjartalag en Ditta
og þess vegna vinnur hún hvers
manns hug.“
Upphaf að skáldverkinu um
alþýðustúlkuna hefst á þessa leið:
„Ættstofn Dittu. — Þeir hafa
jafnan verið taldir af góðu bergi
brotnir, sem hafa getað rakið ætt
sína langt aftur. Sé mark að slík-
um dómum, verður Ditta manns-
barn að teljast kynborin. Hún er
af elztu og fjölmennustu ætt
landsins, Mannsættinni.
Skrá yfir ættina fyrirfinnst
engin, enda væri ekki heiglum
hent að semja hana, þar eð þeir,
sem til ættarinnar eiga að teljast,