Uppeldi og menntun - 01.01.1996, Síða 101

TRAUSTI ÞORSTEINSSON
eftir ár. Skilaboðin eru þau að eitthvað sé að viðkomandi og hljóta þau að hafa
neikvæð áhrif á sjálfsmynd nemandans og félagslega stöðu hans innan nemenda-
hópsins (Steinback o.fl. 1989). Börn með sérþarfir eru ekki öðruvísi en önnur börn
að því leyti að þau hafa sömu þörf fyrir að þrífast í skólanum og árangurinn byggist
að mestu leyti á vel skipulagðri og metnaðarfullri kennslu (Ramasut 1989). I skóla
þar sem allir nemendur eiga rétt á kennslu við hæfi ber kennaranum að laga starf
sitt að þörfum einstaklingsins. Skólinn ber ábyrgð á að tryggja sérhverjum nem-
anda árangur samkvæmt þeim markmiðum sem námskrá setur. I þessu tilliti eru
allir kennarar sérkennarar og sérhver nemandi sérkennslunemandi.
Það sem við þörfnumst nú er ekki að skilgreina sérkennsluaðferðir fyrir sérkennslu-
nema heldur góða kennslu og nám fyrir alla nemendur (Ainscow 1991a:6, þýtt
hér).
Þar með er ekki sagt að ekki sé lengur þörf fyrir sérkennara. Öll dýpkun þekkingar
í kennarafræðum er mikilvæg skólastarfi. Hins vegar er spurning hvernig hún er
best nýtt í skólastarfinu. Mér er til efs að það sé best gert með því að einangra
sérkennarann í vinnu með einum eða fleiri nemendum utan bekkjar. Meiri þörf er á
starfskröftum þeirra til að styðja við og skipuleggja almennt skólastarf. Þannig er
hægt að stuðla að því að kennsla sé í samræmi við eðli og þarfir hvers og eins.
Athyglisvert er hvernig skólayfirvöld í New Brunswick í Kanada hafa endur-
skilgreint verkefni sérkennara. Þar er þeim gefið nýtt starfsheiti og kallaðir „methods
and resource teachers (Porter 1991, Murray 1991). Hlutverk þeirra er að bera ábyrgð á
beinni og árangursríkri ráðgjöf við bekkjarkennarann, með það að markmiði að
skapa aðstæður til að allir nemendur fái námsviðfangsefni við hæfi í almennum
bekk.
Með tilvísan í Sarason og Doris telur Fullan (1991) að til að ná árangri í blöndun
verði kennarar að hafa sterkan og samhæfðan bakstuðning sérkennara og starfsliðs
ráðgjafarþjónustu. Undir þetta tekur Wang (1991) sem segir að kennarar geti þrosk-
að með sér hæfileika til að taka fulla ábyrgð á námi allra nemenda, þar með taldir
nemendur með sérþarfir, ef þeir hafa aðgengi að fjölbreyttri sérfræðiaðstoð. I ljósi
þessa mætti velta því fyrir sér hvort ekki væri réttara að lögbinda að við hvern
skóla skuli starfa kennari með framhaldsmenntun á sviði uppeldis- og kennslu-
fræða fremur en að lögfesta ákvæði um viðbótarmenntun þeirra kennara sem hafa
með höndum kennslu barna með sérþarfir. Bretinn John Clark (1991) segir ekki
minni þörf fyrir sérfræðinga í skólastarfi nú en áður. Þörf sé fyrir aðild þeirra að
áætlanagerð og framkvæmd á blöndun í skólastarfi. Þeirra sé að nota sérþekkingu
sína til að leiðbeina almennt um nám og kennslu allra nemenda.
í Salamancaáætluninni, sem samþykkt var á ráðstefnu UNESCO og spænska
menntamálaráðuneytisins í júní 1994, segir að kennsla nemenda með sérþarfir þurfi
að styðjast við kennsluaðferðir sem sannað hafa gildi sitt og öll börn geta notið góðs
af. Þar er gengið út frá því sem eðlilegu að fólk sé ólíkt, og því verði að sníða nám
að þörfum barnsins, fremur en að barnið verði að laga sig að því sem fyrirfram hafi
verið slegið föstu um hvernig og hve hratt nám eigi að fara fram. Kennsluhættir,
sem taka mið af barninu, eru öllum nemendum hollir og þar af leiðandi til góðs
fyrir þjóðfélagið í heild (Salatnancayfirlýsingin 1995).
99